قهر کردن با همسر
هر کدام از ما وقتی از حربه «قهر» به عنوان یک رفتار دفاعی برای آزاردادن همسرمان و هر نیت دیگری استفاده می‌کنیم، باید بپذیریم که اصلاً به عنوان یک فرد عاقل و بالغ ظاهر نشده‌ایم.
ناراحت شدن و به اصطلاح «سرسنگین» بودن با همسر زمانی که از دست او ناراحت هستیم همیشه بد نیست. حتی می‌تواند در شرایطی به عنوان راهی برای آگاه کردن فرد از رفتار اشتباهش موثر باشد، ولی این راهکار نمی‌تواند برای مدت طولانی مفید واقع شود.
در واقع استفاده از قهر تا سطحی مجاز است، ولی تکرار یا طولانی‌شدن آن برای روابط زناشویی بسیار مضر است، متاسفانه گاهی زوجین نمی‌توانند منظور و پیام خود را به یکدیگر منتقل کنند، بنابراین یکی از زوجین احساس ناکامی کرده و گمان می‌کند مورد بی‌توجهی همسرش قرار گرفته است، از این رو دچار دلخوری و خشم شده و تصمیم به قطع رابطه کوتاه‌مدت یا همان قهر می‌گیرد.
گاهی یکی از طرفین خودمحورانه صحبت می‌کند، مطالب را با توجه به تصورات و نیازهای خود مطرح کرده و نیازهای طرف مقابل را در نظر نمی‌گیرد، در نتیجه این خودمحوری باعث دلخوری و قطع رابطه می‌شود، همچنین ممکن است شخصی عزت‌نفس پایین یا آسیب‌دیده داشته باشد، در این صورت وقتی در معرض اختلاف عقیده یا سلیقه با دیگران قرار می‌گیرد راهی جز قهرکردن برایش باقی نمی‌ماند، در این مواقع است که اصطلاحا می‌گویند «به فلانی زود برمی‌خورد».
قهرکردن مانند ریختن زباله‌ها زیر فرش خانه است، مشکل با قهرکردن حل نمی‌شود، زیرا افراد بعد از چند ساعت سعی می‌کنند دوباره با هم ارتباط برقرار کنند، ولی مشکل به جای خود باقی است.
قهرهای طولانی
در «قهرکردن» خود فرد بیش از همه در معرض پیامدهای منفی قرار می‌گیرد، در واقع وقتی قهر رخ می‌دهد نشان‌دهنده اعمال فشار روحی زیاد روی فرد است، زیرا می‌خواهد خودش را حفظ کند، بهتر است بدانیم فردی که قهر می‌کند در حال تجربه تهدید است و با قهر انرژی روانی زیادی را از دست می‌دهد، به علاوه قهرکردن‌های طولانی به مرور موجب دلسردی و فروپاشی زندگی مشترک می‌شود.
برخی از زوجین در مقابل همسر خود استراتژی فاصله گرفتن را در پیش می گیرند تا بتوانند با موضوع کنار بیایند. در روانشناسی اگر به دنبال بررسی لایه های عمیق شخصیت هر فرد هستیم، باید دوران کودکی او به ویژه شش سال اول زندگی را مهم تلقی کنیم. بسیاری از الگوهای رفتاری موجود در افراد ریشه بین نسلی دارد. فرزندان تحت تاثیر الگوهای رفتاری والدین خود هستند و لذا با بررسی بخشی از رفتارهای خود در می یابیم که از پدر یا مادر به ما ارث رسیده است.
قهر کردن با همسر
تجربه های دوران کودکی
انسان ها در فرایند رشد و دوران زندگی خودشان با ویروس هایی مواجه می شوند که این ویروس ها تا آخر عمر با ما می مانند و باید آگاهی و شناخت خودمان را نسبت به این ویروس ها بالا ببریم. متاسفانه کودکی که برای رسیدن به خواسته‌اش بهانه‌گیری می‌کند یا روی نقطه ضعف والدینش انگشت گذاشته و از این طریق به هدفش می‌رسد ممکن است در بزرگسالی هم این کار را انجام دهد. بر این اساس با همسرش قهر می‌کند و با خود می‌گوید می‌توانم با حرف نزدن و قهر کردن با همسرم به هدفم برسم، در صورتی که واقعیت قضیه با این راهکار پیش نمی‌رود.
زن و شوهر نباید راه آگاهی و شناخت خودشان را مسدود کنند و با بررسی و وارسی الگوهای رفتاری، به پدر و مادر خود می رسند. قهر کردن و فاصله گرفتن نوعی محرومیت هیجانی است که در زندگی مشترک از سوی یکی از زوجین اتفاق می افتد. اگر والدین به ویژه مادر در فرایند رشد کودک نتواند نوازش دهی داشته باشد، استراتژی فاصله گرفتن و اجتناب کردن در کودک شکل می گیرد و لذا به عنوان همسر به جای بحث کردن و حل مسئله، قهر می کند.
حالت بازدارنده در مقابل نوازش گرفتن ریشه در گذشته دارد. مکانیزم های دفاعی انسان در گذشته او شکل گرفته و بیان خاطرات ما توسط والدین به تقویت این مکانیزم ها کمک می کند. به عنوان مثال مادر با بیان خاطره ای از قهر کردن کودک این مکانیزم دفاعی را یادآوری می کند.
شناخت زوجین از یکدیگر
قهر کردن سبک مقابله ای در مواجهه با عدم برآورده شدن خواسته ها و نیازها است. برخی از زوجین در مقابل همسر خود استراتژی فاصله گرفتن را در پیش می گیرند تا بتوانند با موضوع کنار بیایند، زیرا نمی توانند هیجانات منفی خود مانند خشم را کنترل کنند و لذا قهر کردن را انتخاب می کنند تا تبعات بدتر آن اتفاق نیفتد، لذا این افراد با آگاهی و شناخت نسبت به الگوهای رفتاری خویش کار ارزنده ای انجام می دهند.
قهر کردن و فاصله گرفتن با آگاهی نسبت به هیجانات منفی یک سبک مناسب است که زوج ها باید رعایت کنند. برخی از افراد بدون هیجانات منفی هستند، اما سبک مقابله ای آنان در مقابل همه محرک ها فاصله گرفتن است.
استراتژی فاصله گرفتن به تعادل خانواده و روابط زوجین آسیب می زند و پرخاشگری را افزایش می دهد. قهر کردن و فاصله گرفتن (حرف نزدن، غذا نخوردن و…) بدون بیان علت، سبک مقابله ای سازنده نیست و همسر باید در زمان سرحالی طرف مقابل خواسته او را به صورت شفاف و واضح سوال کند تا موضوع برطرف شود.
راضیه جلالی
ارشد روانشناسی تربیتی