با نوجوان لجباز چه کنیم؟
چگونه با یک نوجوان لجباز رفتار کنیم؟
علت لجبازی جوانان: لجبازی یعنی پافشاری روی نظرات و عقیده‌های خود و مخالفت با نظرات و عقیده های دیگران كه این مخالفت گاهی آگاهانه و گاهی ناآگاهانه است.
اصولا لجبازی یك نوع رفتار و واكنش نامطلوب است كه به صورت‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد از جمله آسیب رساندن به دیگران، ناسزا گفتن، گریه كردن، گریه كردن وفریاد كشیدن، شكستن وسایل، آسیب رساندن به خود ودیگران و غیره در افراد لجباز پایین بودن اعتماد به نفس و عدم داشتن خود باوری مثبت و پذیرفتن خود واقعی مشهود است. لجبازی‌های نوجوانی اتفاق تازه و تنها منحصر به فرزند شما نیست.
تأثیر هورمون‌ها و فشارهای متفاوتی كه گاه منشأ جسمی و برخی اوقات منشأ روحی دارد، سبب می‌شود كه نوجوان امروز و كودك دیروز ما دست به رفتارهای غیرقابل قبول و گاه تشنج آمیز بزند. لجبازی یكی از این رفتارهای خاص دوران بلوغ است. اگر شما هم نوجوانی در خانه دارید، حتما این رفتارها برایتان تازگی ندارد؛ لجبازی‌های نوجوانی اتفاق تازه و تنها منحصر به فرزند شما نیست؛ مسئله‌ای است كه در این سن و سال پررنگ می‌شود و گاه خانواده‌ها را دچار تنش و اضطراب می‌كند.
چرا لج می كنی؟
به طور كلی لجبازی نوجوانان تحت تأثیر عوامل عاطفی، روانی و اجتماعی است كه هیچ كدام را نمی‌توان نادیده گرفت. مهم‌ترین و اصلی‌ترین علت‌های لجبازی در نوجوانان، بحران دستیابی به استقلال است كه می‌توان آن را ذیل مبحث بحران هویت توضیح داد. در واقع بحران هویتی كه سبب شكل گیری شخصیت نوجوان می‌شود در 3 مرحله اتفاق می‌افتد؛
- مرحله اول كه سرآغاز نوجوانی است، زمانی اتفاق می‌افتد كه نوجوان هنوز كاملا رشته‌های ذهنی خود را از دوران كودكی نگسسته، ولی قطع بعضی از آنها را شروع كرده و همین انقطاع اولیه باعث برخی ناآرامی‌های روحی یا به اصطلاح تكانش های روانی می‌شود؛ اضطراب، زودرنجی، افسردگی، درونگرایی و البته لجبازی
- مرحله دوم، زمانی است كه نوجوان در برابر محیط خود موضع مشخصی را اتخاذ كرده و برای زندگی اش طریقه رفتار معینی را درنظر گرفته، مشخصه این مرحله، در خود فرو رفتن و به گوشه ای خزیدن است.
- مرحله سوم مربوط به گشایش است. نوجوان در این مرحله فعال و مثبت می شود و این نشانه برون رفت از بحران هویت به شمار می آید و می توان امیدوار بود كه نوجوان ثبات شخصیت خود را بازیافته باشد.
هنگام لجبازی جوانان چه کنم؟
یكی از عواملی كه سبب لجبازی بیشتر نوجوان می شود، عدم شناخت دقیق والدین از ویژگی‌های نوجوانی و بلوغ است. اینكه احساس كنید نوجوان در برابر شما به بی احترامی، عصیانگری و بی تفاوتی عمدی دست می زند و خود را شكست خورده در امر تربیت او بدانید، باعث می‌شود كه شما نیز تحمل تان در برابر لجبازی‌های او از دست برود و به عصبانیت، پرخاشگری، لجبازی متقابل و تنبیه بدنی و… بینجامد كه نتیجه بسیار منفی ای در پی خواهد داشت.
سرزنش ممنوع
نصیحت‌های مستقیم و سرزنش آمیز در این دوره اثر بسیار مخربی بر رفتار نوجوان دارد. به دنبال راه‌های غیرمستقیم برای تذكر باشید. اگر نكات مثبت او را كمرنگ ببینید و در عوض به نكات منفی اخلاقی و روحی او تمركز كنید به او یك سرنخ برای لجبازی خواهید داد چرا كه به او آموزش می‌دهید كه روی نكات منفی تمركز كند. اگر او را با كسی مقایسه كنید، او نیز شما را با دیگر والدین مقایسه خواهد كرد.
با هم باشید
یكی از مهم‌ترین و موثرترین راهكارها برای حل مسائل دوران بلوغ و نوجوانی برقراری رابطه نزدیك و صمیمی میان نوجوان و والدینش است. معمولا نوجوان با والد همجنس خود رابطه خوبی ندارند، اما این رابطه را می‌توان ترمیم كرد با اینكه نیاز به زمان دارد. ولی شما ناامید نشده و از پا ننشینید و مطمئن باشید هر بار یك قدم به صمیمیت و هدف نزدیك‌تر شده‌اید.
تشویق كنید
نوجوانان برخلاف آن چیزی كه به نظر می‌آید، از پذیرفتن مسئولیت‌های كوتاه، مورد علاقه و مهم لذت می‌برند. چنین مسئولیتهایی را به آنها بسپارید و در ازایش تشویق و تشكر را فراموش نكنید. اما در سپردن مسئولیت به نوجوان مراقب باشید كه چه مسئولیتی و در چه زمانی به نوجوان واگذار می‌شود. چه اینكه اگر انتخابتان صحیح نباشد، او را دلزده خواهید كرد، پس علایق و خصوصیات او را خوب بشناسید.
دلیل منطقی
برای هر مخالفت یا موافقت و هر مسئله ای كه در محیط خانواده مطرح می شود، دلیل قانع كننده و منطقی داشته باشید و متقابلا با دلیل و انتقادها و مخالفت های نوجوانتان با روی باز برخورد كنید.
دستور مستقیم ندهید
تا جایی که ممکن است به فرزندان دستور مستقیم ندهید، بلکه فرصت انتخاب‌های مختلف به او بدهید. خوبی این روش آن است که شما موارد انتخابی را کنترل می کنید و در هر حال هر انتخابی که او انجام دهد، مورد رضایت شماست و این امکان انتخاب، فرزندتان را که تشنه استقلال و خودگردان بودن است راضی می‌کند. برای مثال به او نگویید که «همین الان اتاقت را تمیز کن.» با این کار حتما با او وارد مشاجره خواهید شد.
بگویید احساساتش را درک می کنید
بچه های لجوج در مورد درست و اشتباه بودن افکار و اعمالشان بسیار سرسخت هستند، اگر به نتیجه ای برسند حس می کنند که باید از آن دفاع کنند شما هر چه سخت تر سعی کنید که آنها را متقاعد سازید، مخالفتشان قوی‌تری خواهد شد، در چنین مواقعی ساده ترین راه برای جلب همکاری آنها این است که موقعیت آنها را تصدیق کنید و نشان دهید که احساساتشان را درک می‌کنید.
خصوصیات افراد خجالتی:
- در جمع حضور پیدا نمی‌کنند
- عادت به خود خوری دارند
- زیاد صحبت نمی کنند
- در مقابل ضایع شدن حق خود سکوت کرده و هیچ اعتراضی نمی‌کنند
- اعتماد به نفس پایینی دارند
- از اینکه بیش از حد صحبت کنند می ترسند
- توانایی نه گفتن ندارند
- در تصمیم گیری دچار ناتوانی و ضعف هستند