درمان وسواس فکریِ نوجوان
مسلما برای خیلی از نوجوان ها پیش آمده که ممکن است ساعت‌ها بنشینند و به اتفاقات گذشته فکر کنند، گاهی ممکن است یک اتفاق تلخ را مدام در ذهن خود مرور کنند و مدام از خود بپرسند که چرا آن اتفاق در آن زمان افتاده است؟ اینکه چرا برای من اتفاق افتاده و هزاران سوال بی جواب را در ذهن خود مرور کنند. سوالاتی که هرچه به جواب آن بیشتر فکر می‌کنند کمتر به پاسخی درست می‌رسند و مشکل اینجاست که به دنبال یک پاسخ درست و قطعی برای اتفاقات گذشته هستند. در روان شناسی به این زنجیره افکار تکراری مربوط به گذشته، نشخوار فکری می‌گویند.
نوجوان از طریق راهکارهایی می‌تواند نشخوار فکری را در خود کنترل کند. هرچند این به معنای رفع نشخوار فکری در آنها نیست. اگر نشخوار فکری به حدی است که از فعالیت‌های مهم روزانه باز می‌مانند و وقت زیادی را صرف آن می‌کنند، حتما از یک روان شناس متخصص در این زمینه کمک بگیرند.
برای کنترل نشخوار فکری، محدودیت زمانی ایجاد کنید
نوجوانانی که با نشخوار فکری درگیر هستند، ساعات زیادی وقت می‌گذارند تا در ذهن خود به یک جواب قطعی در خصوص مشکلی که نتوانستند آن را حل کنند، دست یابند. پیشنهاد این است که یک برنامه برای نشخوار فکری خودشان تنظیم کنند؛ یعنی در روز یک زمان‌های خاصی را در نظر گرفته و فقط در آن زمان‌ها به مشکل پیش آمده برایشان فکر کنند و وقتی که آن زمان تمام شد، دوباره به فعالیت‌های روزمره و کارهای دیگر خود بپردازند. حتما یک تایمر تنظیم کنید و هنگامی که زمان به پایان رسید از آن مکان خارج شوید و توجه‌تان را به کاری معطوف کنید که نیاز به تمرکز دارد. به مرور زمان با چنین کاری ارزش عمل نشخوار فکری در ذهن‌تان کم کم از بین خواهد رفت و به نظرتان خنده‌دار می‌آید که بنشینید و در زمان‌های خاصی به یک مسئله‌ای که مربوط به گذشته است فکر کنید و به دنبال راه حل باشید.
درمان وسواس فکری نوجوان
افکارتان را یادداشت کنید
دومین راهکاری که می‌توان برای مقابله با نشخوار فکری به کار گرفت، یادداشت کردن افکار است. نوشتن افکار به نوجوان کمک می‌کند تا بهتر بتواند آنها را تنظیم کند و به دنبال راه حل باشد، در غیر این صورت افکار مانند یک روح سرگردان در ذهن شان می‌چرخند و نمی‌توانند آنها را از ذهن‌شان خارج کنند، اما زمانی که دست به قلم می شوند و افکارشان را یادداشت می کنند، تازه ذهن‌شان مرتب می‌شود و نظم پیدا می‌کند و در این حالت می‌توانند به دنبال راه حلی برای خلاص شدن از این افکار باشند.
به دنبال حمایت‌های اجتماعی باشید
اگر در شرایطی هستید که تنهایی بار تمام مسائل را به دوش می‌کشید، حتما به دنبال یک دوست و یک فرد معتمد باشید، داشتن یک دوست خوب و معتمد به مثابه یک کلید اصلی و مهم برای کمک به غلبه بر مشکلات ذهنی و هیجانی است. معمولا زمانی که آدم‌ها تنها باشند و از حمایت اجتماعی و خانوادگی محروم باشند، بیشتر در افکار خود غرق می‌شوند، از طرفی صحبت کردن با دیگران حواس شما را برای مدتی پرت می‌کند و از چاله نشخوار فکری برای مدتی خارج خواهید شد. فقط حواستان را جمع کنید تا هنگامی که با یک دوست صحبت می‌کنید، در مورد مشکل اصلی که باعث نشخوار فکری و این افکار تکراری در شما شده است صحبت نکنید؛ زیرا دوباره درگیر همان افکار خواهید شد.
حواس خودتان را پرت کنید
شاید این حرف که سعی کنید حواس خودتان را پرت کنید، خیلی کلیشه‌ای باشد. ممکن است خیلی از نوجوانانی که با این مشکل درگیر هستند، اظهار کنند زمانی که ذهن‌شان درگیر این مسئله است دیگر فلج می‌شوند و نمی‌توانند هیچ کار دیگری انجام دهند و روی موضوع دیگری تمرکز کنند. مسئله این است که نوجوان بایستی انتظاراتشان از خود را کمی متعادل کنند. شما اگر ۵ دقیقه متوالی و مداوم هم بتوانید روی موضوع دیگری تمرکز کنید، این به معنای پیشرفت کردن است و به مرور بهتر نیز خواهید شد.
ذهن نمی‌تواند در آن واحد هم روی یک مطلب و موضوع تمرکز کند و هم نشخوار فکری کند. ممکن است دوره‌های رفت و برگشتی داشته باشد، مثلا ۳۰ ثانیه تمرکز دارید و بعد باز نشخوار فکری به سراغتان می‌آید، اما همین تمرین‌های کوتاه رفت و برگشتی باعث خواهد شد که شما مدام به ذهن و مغزتان دستور دهید که انرژی‌اش را از نشخوار فکری بگیرد و صرف موضوع و کار دیگری بکند.
درمان وسواس فکری نوجوان
برخی از کارها از جمله خواندن کتاب، فیلم دیدن، جدول یا پازل حل کردن، درگیر شدن در فرایند یک بازی، ورزش و… می‌تواند به شما کمک کند. با توجه به زندگی شخصی هرکسی، فعالیت منحصر به فرد خودش وجود دارد و شما بایستی فقط سعی کنید فعالیتی را انتخاب کنید که به آن علاقه‌مند باشید.
یک ذره‌بین دستتان بگیرید و این موقعیت‌ها را شناسایی کنید و عواملی که شروع‌کننده نشخوار فکری در شما می‌شوند را لیست کنید. فایده این کار این است که تا قبل از این کار ممکن است اصلا متوجه این مسئله نشوید که چه عاملی باعث شده که مثلا ۲ ساعت در گوشه‌ای بشینید و غرق در افکار منفی‌تان شوید، اما با شناسایی چنین عواملی می‌توانید شرایط را مدیریت کنید؛ مثلا وقتی آگاه می‌شوید که «آها، فلان تصویر را در تلویزیون دیدم و الان ممکنه دوباره نشخوارهای فکریم شروع بشه» در این شرایط و بعد از رسیدن به آگاهی است که می‌توانید برنامه‌ای در جهت پیشگیری برای خودتان بریزید.
آخرین تکنیک برای مقابله با نشخوار فکری پذیرش است
بسیاری از مشکلاتی که ذهن شما را درگیر کردند، ممکن است قابل حل نباشند و با چرخاندن آن افکار در ذهن‌تان هم به راه حل مناسبی دست نمی‌یابید. آخرین تکنیک پذیرش است. به قول رابرت هریس، بنیان‌گذار رویکرد پذیرش و تعهد، لنگرها را بیندازید، خودتان را در آغوش بگیرید و این نکته را به خودتان متذکر شوید که شما لیاقت این را دارید که از سمت خودتان مورد دوست داشته شدن، قرار بگیرید و در لحظاتی از روز آرامش فکری داشته باشید. حتما این جمله را با خود مرور کنید که من هر کاری که از دستم برآمده است را انجام داده‌ام، پس به خودم بدهکار نیستم و اگر در گذشته نتوانستم به اندازه کافی تلاش کنم حتما شرایط متفاوت بوده است.
- درمان اضطراب در نوجوانان
- طلاق عاطفی
- هوش اخلاقی
- درمان وسواس فکری نوجوان