بازی مهم برای کودکان در حال رشد
کودکان عاشق بازی و سرگرمی هستند. بازی برای رشد سالم بسیار اهمیت دارد و باعث تقویت مهارت های اجتماعی، فکری، جسمی، روانی و همچنین خلاقیت، قوه تخیل و حل مسئله می شود.
بازی هایی مانند هل دادن توپ به جلو و عقب یا پوشیدن لباس ویژه (لباس فضانوردی) به کودکان کمک می کند تا به نوبه خود مهارت های حرکتی را یاد بگیرند، از آن استفاده کنند و آن را با دیگران تمرین کنند.
میلدرد پارتن جامعه شناس و مدافع مزایای بازی، 6 نوع بازی مهم را بسته به سن، خلق و خو و محیط اجتماعی کودکان توصیه کرده است. این بازی ها شامل موارد زیر است:
بازی های بی هدف (خالی)
مرحله اول بازی، بازی های بدون برنامه است. این نوع بازی از بدو تولد شروع می شود و تا 3 ماهگی ادامه می یابد. به این ترتیب که کودک مشغول بازی است، ولی بازی او بی هدف است. در طی این بازی کودک حرکات تصادفی را بدون هیچ قصدی انجام می دهد و این حرکات شروعی برای اکتشاف بازی ها در آینده است.
برای پرورش بازی های بی هدف نیازی به انجام کار خاصی نیست. نوزادان این کار را به طور غریزی انجام می دهند. با این حال مهم است که به نوزاد اجازه دهید که حتی تنها با تکان دادن دست و پای خود در هوا به اکتشاف بپردازد.
بازی های انفرادی (مستقل)
بازی انفرادی همان چیزی است که به نظر می رسد، کودک به تنهایی بازی می کند. این نوع بازی به کودکان می آموزد که چطور باید خود را سرگرم کنند و درنهایت مسیر خودکفایی را پیدا کنند.
اسباب بازی در بازی مستقل می تواند هر چیزی باشد که نوزادان، کودکان نوپا یا پیش دبستانی بتوانند به تنهایی با آن بازی کنند، از جمله حیوانات پولیشی، بلوک ها، چهره های اسباب بازی، لباس ها، سازهای موسیقی، ابزارها، عروسک ها و کتاب ها.
هر کودکی می تواند به طور مستقل بازی کند، اما این نوع بازی بیشتر در کودکان بین 2 تا 3 سال رایج است. در این سن، کودکان هنوز خودمحور هستند و مهارت های ارتباطی خوب و مناسبی ندارند. اگر کودک خجالتی باشد و همبازی زیادی نداشته باشد، ممکن است این نوع بازی را در سنین بالاتر نیز ترجیح دهد.
بازی های ناظر (تماشاگر)
بازی های Onlooker یا ناظر هنگامی انجام می شود که کودک به سادگی بازی کودکان دیگر را تماشا کند، اما در فعالیت آن ها شرکت نکند. کودک ممکن است تماشا کند که بزرگسالان دیگر چه کاری انجام می دهند. این نوع بازی بیشتر در کودکان بین 2 تا 3 سال، به ویژه در کودکان با سن کم که می خواهند دامنه لغات خود را افزایش دهند رایج است.
از اهمیت بازی های ناظر غافل نشوید. در حین این بازی کودکان ازطریق مشاهده یاد می گیرند. بازی های ناظر یک شکل سالم از یادگیری است که کودک تمایل دارد آزمایش کند، قوانین بازی را بیاموزد یا حتی ترجیح دهد قبل از پیوستن به بازی با دیگران فقط تماشا کند. تماشا کردن به بچه ها کمک می کند تا اعتماد به نفس کسب کنند و برای بازی های آینده آماده شوند.
بازی های موازی
بازی موازی بسیار اهمیت دارد و از حدود 2 سالگی ظهور می کند. دو کودک 3 ساله را در یک اتاق تنها بگذارید، به احتمال زیاد هر کدام از آن ها خود را سرگرم کرده و به راحتی در کنار هم در دنیای کوچک خود بازی می کنند. این بازی به این معنی نیست که آن ها همدیگر را دوست ندارند. آن ها فقط خودشان را مشغول یک بازی موازی می کنند. این نوع بازی از حدود 2 سالگی شروع می شود و پل مهمی برای شکل گیری بازی و آینده کودک است. در طی بازی های موازی کودک بر بازی دیگری اثر نمی گذارد و با وجود ارتباط کم کودک با کودکان دیگر، آن ها به طور موازی کاملا از یکدیگر یاد می گیرند.
بازی های مشارکتی
بازی های مشارکتی معمولا در حدود 3 یا 4 سالگی آغاز می شود. در این بازی مانند بازی های موازی، کودکان به طور جداگانه بازی می کنند و به چیزهایی که دیگر کودکان انجام می دهند فکر کرده و خود را درگیر آن می کنند.
در این بازی گروه کوچکی از کودکان تصمیم می گیرند با بلوک های خانه سازی یک شهر بسازند. هر کدام از آن ها مشغول انجام کاری می شوند و به تنهایی با قسمتی از بلوک ها خانه می سازند، ولی در همین حین با یکدیگر صحبت می کنند.
بازی های مشارکتی باعث رشد مجموعه‌ای از مهارت‌های اجتماعی، مهارت حل مسئله و یادگیری زبان می شود. این بازی که منجر به شروع دوستی های واقعی می شود، از سن 5 سالگی شروع می شود.
بازی های تعاونی
در بازی تعاونی تمام مراحل در کنار هم قرار می گیرند و بچه ها شروع به بازی با همدیگر می کنند. این بازی معمولا از 4 تا 5 سالگی شروع می‌شود و بیشتر در کودکان کمی بزرگ تر از سن پیش‌دبستانی یا کمی کوچک تر از این سن رایج است. به ویژه آن هایی که خواهر و برادر بزرگ تر دارند یا بچه‌های زیادی در اطرافشان است.
بازی تعاونی از تمام مهارت های اجتماعی که کودک روی آن کار کرده استفاده می کند و آن ها را به مرحله عمل می رساند. این مرحله از بازی می تواند انواع مختلفی از فعالیت ها را در برگیرد و شامل ساختن پازل، منچ بازی و بازی های گروهی در فضای باز است. این بازی ها تعاملات آینده کودک را در دوران بلوغ و پس از آن فراهم می کنند.
بازی های رقابتی
بازی های رقابتی برای رشد اجتماعی کودک حیاتی است. هنگامی که کودک به سن بازی های رقابتی می رسد، ممکن است انواع بازی ها را امتحان کند. این بازی همچنین به رشد مهارت های اجتماعی، فکری و جسمی کمک می کند. بازی های رقابتی همچنین باعث می شود کودک قوانین بازی، نوبت گرفتن، عملکرد به عنوان بخشی از یک تیم و حقیقت برد و باخت را بیاموزد.
بازی رقابتی به کودکان کمک می کند تا نظم حرکتی، روحیه ورزشی و توانایی کنار آمدن با شکست را توسعه دهند.
بازی های سازنده
کودکان با بازی های سازنده خانه سازی و چیدن بلوک ها روی هم را می آموزند. این بازی افزون بر ساختن ساختمان با بلوک، لگو یا کاشی‌های مغناطیسی، شامل ساختن جاده برای حرکت اتومبیل‌های اسباب‌بازی یا ساختن قلعه با بالش‌ها است.
در طول بازی سازنده، بچه‌ها از مهارت‌های شناختی استفاده می‌کنند تا بفهمند چطور چیزی را درست کنند که بهتر کار کند. این نوع بازی اهمیت دوباره تلاش کردن را به کودکان آموزش می دهد.
بازی های نمایشی
در بازی دراماتیک یا فانتزی کودک مرتب لباس هایش را عوض کرده و نقش های مختلف را ایفا می کند. این نوع بازی نه تنها باعث بهبود قدرت تخیل کودک می شود، بلکه به یادگیری رعایت نوبت، همکاری، مشارکت و تقویت زبان کمک می کند. کودکان با این بازی یاد می گیرند چگونه در نقش های اجتماعی آینده خود ایفای نقش کند.
بازی های فیزیکی
بازی های فیزیکی شامل فعالیت هایی مانند پرتاب توپ، بالا رفتن، گرگم به هوا و دوچرخه سواری است. این بازی ها مهارت‌های حرکتی ریز و درشت را ایجاد می کنند. بازی فیزیکی بچه ها را تشویق می کند تا مهارت های تناسب اندام را توسعه دهند و از فعالیت بدنی لذت ببرند.
خلاصه مطلب
بازی بخش فوق العاده مهمی از رشد کودکان است. اگرچه فرصت‌های بازی باید تشویق و حمایت شود، ولی به یاد داشته باشید که کودکان برای یادگیری این مهارت‌ها به زمان و فضای اختصاصی خود نیاز دارند.
کودکان نیازی به یادگیری بازی ندارند. بلکه بهتر است آن ها مفاهیم و مهارت‌ها را در حین انجام بازی های خود کشف کنند.