راهکارهای ایجاد مسئولیت پذیری در نوجوان
برخورداری از حس مسئولیت‌پذیری در زندگی و کار از موهبت‌هایی است که بسیاری از آن بی‌بهره‌اند، در این میان هستند افرادی که دوست دارند با کسانی رفت‌وآمد کنند که چنین ویژگی داشته باشند و بتوانند با یادگرفتن رفتارهای آنها و الگوبرداری از سبک زندگی این دسته از افراد، برای خود فرصت‌های تازه‌ای برای داشتن آینده‌ای بهتر خلق کنند.
بسیاری از والدین دوست دارند که فرزند آنها یک فرد بی‌عیب و نقص باشد، اما لازم است که او را برای واقعیت‌های دنیای بزرگسالی و مسئولیت‌های آن آماده کنند به همین منظور برای آماده کردن فرزند خود باید بتوانند بین راهنمایی کردن و دادن آزادی به نوجوان، تعادل برقرار کنند.
نحوه آموزش مسئولیت پذیری
آموزش مسئولیت، نفیس‌ترین هدیه‌ای است که می‌توانیم به فرزندانمان ارزانی داریم، چنین آموزشی آنان را قادر می‌سازد که از خویشتن مراقبت کنند و در آینده به عنوان بزرگسالانی مسئول وظایف خویش را به عهده بگیرند. آموزش مسئولیت پذیری باید با هدایت و راهنمایی همراه باشد و به تدریج به آزاد شدن از کنترل والدین منجر شود به گونه‌ای که: نوجوان آزادی انتخاب در برخی از حوزه‌های زندگی را کسب کند، با تصمیم گیری‌های شخصی، تندرستی خود را در معرض خطر قرار ندهد. مسئولیت و پیامد انتخاب خود را بپذیرد. بتواند مشکلاتی را که در اثر انتخاب نادرست خودش به وجود آمده است، حل کند.
نوجوانان چه مسئولیت‌هایی دارند؟
مسئولیت‌پذیری نوجوانان با پختگی و افزایش عزت نفس آنها همراه است، زیرا در این صورت نوجوان متوجه می‌شود که یک فرد توانمند است، علاوه بر اینکه نوجوانان در قبال انجام تکالیف مدرسه و مرتب کردن اتاق خود مسئول هستند، با رسیدن فرزندتان به نوجوانی، می‌توانید پس از بررسی شرایط خانواده، مسئولیت‌های بیشتری به او بدهید. معمولاً نوجوانان مانند بزرگسالان می‌توانند از پس انجام همه وظایف کاری در خانه بربیایند، با این تفاوت که ممکن است برای برخی کارها نیاز به آموزش داشته باشند.
از سوی دیگر، نوجوانان باید مسئول اعمال خود باشند، اگر آنها به دلیل بی‌احتیاطی چیزی را از دست دادند باید هزینه جایگزین آن را پرداخت کنند یا برای به دست آوردن پول آن کار کنند، اگر یک قرار ملاقات را فراموش کردند باید تماس بگیرند و از طرف مقابل عذرخواهی کنند و مجدداً برنامه‌ریزی کنند، والدینی که همیشه از فرزندشان در مقابل تجربه عواقب رفتار محافظت می‌کنند در واقع مانع پیشرفت مسئولیت پذیری در او می‌شوند.
اصول هشت‌گانه پرورش حس مسئولیت پذیری در نوجوانان
اصل اول: شناخت نوجوان
تمام کسانی که در امر آموزش و پرورش نوجوانان سهیم هستند باید به ویژگی‌های عقلانی، عاطفی، جسمانی و اجتماعی آنها آگاه باشند تا بر اساس ویژگی‌های فوق اقدام به آموزش مسئولیت پذیری در نوجوانان نمایند.
اصل دوم: برآوردن نیازهای زیستی و روانی نوجوانان
پرورش حس مسئولیت پذیری در نوجوانان اقتضا می‌کند وضعیتی فراهم شود که در سایه‌ی آن نیازهای زیستی و روانی آنها برآورده شود.
اصل سوم: پرورش قوای ذهنی نوجوانان
برای اینکه نوجوانان بتوانند مسئولیت بپذیرند و به خوبی آن را انجام دهند باید قوای ذهنی و شناختی آنها شکوفا شود.
اصل چهارم: عزت نفس
برای تشویق نوجوانان به قبول مسئولیت انجام فعالیت‌های مختلف، لازم است که به عزت نفس آنها توجه نمود و کرامت و ارزشمندی شخصیت ایشان را حفظ نمود.
اصل پنجم: تقویت تقوای الهی
تقوای الهی مانع نیرومندی است که انسان را از ارتکاب گناه باز می‌دارد و مهم‌ترین عامل برای انجام مسئولیت انسان در برابر خداوند خویش، جامعه و طبیعت می‌باشد، لذا باید در تقویت تقوای نوجوانان که خدمتگزاران و مسئولان آینده جامعه هستند، کوشید.
اصل ششم: تقویت اعتماد به نفس
اعتماد به نفس از مهم‌ترین عوامل جهت انجام مسئولیت انسان نسبت به خویش و جامعه‌ی بشری است. کسی که از اعتماد به نفس برخوردار است به خوبی می‌تواند استعدادهای خود را شکوفا ساخته و به پذیرش مسئولیت‌های فردی و اجتماعی روی آورد. نوجوانی که به توانایی‌های خود پی برده باشد و متکی به قابلیت‌ها و توانمندی‌های خویش باشد به آسانی مسئولیت‌های زندگی اجتماعی را می‌پذیرد.
اصل هفتم: شناخت ارزش‌های حاکم در جامعه
اولیا و مربیان باید نوجوانان را با ارزش‌های مرسوم جامعه آشنا ساخته تا بر طبق آن ارزش‌ها، رفتار خویش را شکل دهند.
اصل هشتم: نظم و انضباط
گاهی نوجوانان به دلیل بی انضباطی یا بی نظمی ممکن است احساس بی‌کفایتی و بی ارزشی نمایند و اعتماد به نفس خود را از دست بدهند و سرانجام در انجام مسئولیت خویش موفق نشوند. لذا به منظور پرورش حس مسئولیت پذیری در آنها باید نظم و انضباط در وجود آنها تقویت شود.