انواع وضعیت قرارگیری جنین در رحم
انواع وضعیت های قرارگیری جنین در رحم
انواع وضعیت قرارگیری جنین در رحم: موقعیت بریچ می تواند عوارض و مشکلاتی را برای مادر و جنین ایجاد کند. در این وضعیت برای خروج جنین، کانال زایمان باید بیشتر باز شود، احتمال درهم پیچیدن پاها یا دستان جنین نیز بیشتر است. با این حال تنها 4 درصد از جنین ها، هنگام زایمان در وضعیت بریچ قرار دارند.
موقعیت بریچ جنین داخل رحم مادر می تواند متفاوت باشد، انواع مختلف وضعیت های بریچ که جنین در آن قرار می گیرد، عبارت است از:
- بریچ فرانک: در این وضعیت باسن جنین به طرف پایین است و پاها نزدیک صورت قرار می گیرد. (جنین ها انعطاف پذیر هستند)
- بریچ کامل: در این وضعیت پاها یا باسن جنین رو به پایین قرار می گیرد و زانوها داخل قفسه سینه او جمع می شود.
- بریچ ناقص: در این وضعیت یک پای جنین رو به پایین خم می شود، در حالی پای دیگر به سمت سر یا جهت دیگری است.
- بریچ فوتلینگ: در این وضعیت یک یا هر دو پای جنین در کانال زایمان قرار می گیرد، بنابراین جنین ابتدا از پا خارج می شود.
قرارگیری جنین به صورت عرضی
به موقعیتی که جنین در عرض رحم، به صورت افقی دراز کشیده باشد، وضعیت جانبی یا عرضی گفته می شود. برخی از جنین ها نزدیک به زایمان در این موقعیت قرار می گیرند، اما در آخر به وضعیت سفالیک تغییر مکان می کنند.
جنین ممکن است به دلیل خستگی یا استراحت قبل از حرکت دیگر، بخواهد کمی در وضعیت عرضی بماند. در موارد نادر ممکن است جنین در پهلو مادر گیر کند، در این شرایط پزشک توصیه به زایمان سزارین می کند.
تشخیص وضعیت جنین
پزشک می تواند به طور دقیق وضعیت جنین را تشخیص دهد، او این کار را از طریق روش های زیر انجام می دهد:
- معاینه فیزیکی: در این روش پزشک با فشار دست روی شکم مادر، موقعیت کلی جنین را بررسی می کند.
- سونوگرافی: پزشک با استفاده از این روش، تصویر دقیقی از موقعیت جنین به دست می آورد.
- گوش دادن به ضربان قلب جنین: گوش کردن به ضربان قلب جنین به پزشک این امکان را می دهد، تا موقعیت جنین در رحم را به خوبی تخمین بزند.
در مواردی که جنین در زمان تولد در وضعیت سفالیک قرار نگیرد یا ناگهان تغییر موقعیت دهد، زایمان دشوار خواهد بود.
موارد دیگری که پزشک باید بررسی کند، شامل محل جفت و بند ناف در رحم است. جنینی که در حال حرکت است، گاهی می تواند پا یا دست خود را در بند ناف گیر بندازد. پزشک در این وضعیت شاید مجبور شود که خیلی سریع تصمیم بگیرد و برای سلامت مادر و جنین، زایمان به روش سزارین را انتخاب کند.
چگونه می توان موقعیت جنین را تشخیص داد؟
شما ممکن است بتوانید با توجه به احساس پاهای کوچک جنین، متوجه موقعیت او شوید. اگر جنین در حالت بریچ (پا به پایین) باشد، لگدهای او در قسمت پایین شکم یا ناحیه کشاله ران حس می شود. اگر جنین در حالت سفالیک (سر به پایین) باشد، لگدهای او در قسمت دنده یا بالای شکم حس می شود.
با لمس شکم خود، شاید بتوانید متوجه موقعیت جنین شوید. قسمت بزرگ و نرم به احتمال زیاد پشت و قسمت سخت و گرد نیز سر جنین است. قسمت های خمیده پاها هستند و سایر مناطق ناصاف نیز شامل بازوها، شانه ها، دست ها یا پاهای جنین می شوند. شما حتی ممکن است متوجه پاشنه پا یا کف دست جنین در داخل شکم خود شوید.
لایتنینگ جنین چیست؟
جنین به طور طبیعی بین هفته 37 تا 40 بارداری به طور طبیعی به حالت سفالیک (سر پایین) قرار می گیرد. به این تغییر موقعیت و پایین آمدن جنین “لایتنینگ” می گویند. در این مرحله از بارداری، مادر ممکن است در داخل لگن خود احساس سنگینی داشته باشد که نشان از پایین آمدن سر جنین است.
زمانی که سر جنین در داخل لگن قرار می گیرد، ممکن است ناف مادر دچار بیرون زدگی شود. زیرا شکم مادر تحت فشار سر و بدن جنین قرار می گیرد.
با قرار گیری جنین در وضعیت سفالیک، تنفس مادر راحت تر می شود، زیرا سر جنین دیگر فشاری به قفسه سینه مادر وارد نمی کند. در عوض فشار بر روی مثانه مادر بیشتر می شود و او بیشتر به دفع ادرار نیاز پیدا می کند.
آیا می توان جنین را در وضعیت سفالیک قرار داد؟
نوازش شکم به شما کمک می کند تا فرزندتان را احساس کنید و او نیز هم زمان متوجه شما خواهد بود. گاهی لمس یا ضربه ملایم به شکم، موجب حرکت جنین می شود. برخی از روش های خانگی از جمله تمرینات وارونگی یا حرکات یوگا نیز به چرخاندن جنین کمک می کنند.
پزشکان از تکنیکی به نام نسخه سفالیک خارجی (ECV)، برای قرارگیری جنین بریچ در وضعیت سفالیک استفاده می کنند. این روش شامل ماساژ و فشار دادن شکم مادر برای کمک به حرکت جنین در جهت صحیح است. در برخی موارد داروهای آرامش بخش و شل کننده عضلات رحم، می تواند به حرکت جنین کمک کند.
در صورتی که جنین در وضعیت سفالیک قرار گیرد، اما جهت گیری صورت او مناسب نباشد، پزشک گاهی از طریق واژن مادر در حین زایمان طبیعی، می تواند به آرامی جنین را وارونه کند.
چرخش جنین در رحم به اندازه جنین و جثه مادر بستگی دارد. در صورتی که مادر چند قلو باردار باشد، جنین ها در هنگام تولد می توانند با باز شدن فضای داخل رحم، موقعیت خود را تغییر دهند.
خلاصه مطلب
حدود 95 درصد از جنین ها به خودی خود چند هفته یا چند روز قبل از موعد زایمان در موقعیت سفالیک قرار می گیرند. این وضعیت در هنگام زایمان، امن ترین حالت برای مادر و جنین است.
موقعیت های سفالیک جنین انواع مختلفی دارد، رایج ترین و ایمن ترین آن حالتی است که صورت جنین رو به پشت مادر باشد. پزشک می تواند جنین با وضعیت های مختلف را به حالت سفالیک ترغیب کند.
وضعیت های قرارگیری جنین مانند بریچ و عرضی ممکن است به زایمان سزارین منتهی شود. پزشک می تواند در تصمیم گیری در مورد بهترین روش و زمان زایمان به مادر کمک کند.