خونریزی مقعدی بعد از زایمان
خونریزی مقعدی در دوران بارداری یا بعد از زایمان معمولا ناشی از بواسیر یا هموروئید (واریس سیاهرگ داخل و اطراف ناحیه مقعد) است.
بواسیر در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه آخر و چند هفته اول پس از زایمان شایع است. این رگ های متورم ممکن است در هنگام یبوست یا دفع سخت دچار خونریزی شوند.
دفع مدفوع سفت در نتیجه یبوست همچنین می تواند باعث ایجاد شکاف در پوست مقعد شود که به آن شقاق مقعدی می گویند. در این وضعیت درد شدیدی در هنگام دفع و بلافاصه پس از آن احساس می شود.
اگرچه این موارد به احتمال زیاد در دوران بارداری و پس از زایمان اصلی ترین عامل بروز خونریزی مقعدی هستند، اما بیماری های گوارشی نیز می تواند منجر به خونریزی مقعد شود.
روش های جلوگیری از خونریزی مقعدی
یبوست در روزهای بعد از زایمان طبیعی و شایع است. از آن جا که هموروئید و شقاق مقعدی اغلب در اثر یبوست ایجاد شده و تشدید می شوند، دستشویی رفتن منظم می تواند مفید باشد. در ادامه نکاتی برای پیشگیری و تسکین یبوست آورده شده است:
– هر روز غذاهای حاوی فیبر بالا مانند غلات، نان های سبوس دار، لوبیا و میوه و سبزیجات تازه بخورید. اگر این روش به تنهایی موثر واقع نشد، سعی کنید صبح ها چند قاشق غذاخوری سبوس فرآوری نشده گندم به همراه غلات مصرف کنید. (می توان ابتدا با مقدار کمی سبوس شروع کرد و به تدریج مقدار آن را افزایش داد تا از بروز نفخ جلوگیری شود.) حتما در کنار این صبحانه مقوی یک لیوان بزرگ آب میل کنید.
خونریزی مقعدی بعد از زایمان
– مقدار زیادی آب و مایعات بنوشید. مصرف روزانه یک لیوان آب میوه به ویژه آب آلو، نیز می تواند در پیشگیری از یبوست مفید باشد. مرتب ورزش کنید. پیاده روی، شنا و یوگا به رفع یبوست کمک می کند و باعث احساس سلامتی و تناسب اندام می شود.
– به صدای بدن خود گوش دهید. هیچ وقت رفتن به دستشویی را به تعویق نیندازید، حتی اگر ناحیه مقعد شما حساس شده باشد و عمل دفع برایتان دشوار و دردناک باشد. نگه داشتن مدفوع تنها باعث تشدید مشکل می شود.
– از پزشک در مورد مصرف مکمل فیبر بدون نسخه، نرم کننده مدفوع یا دارو ملین سوال کنید.
راه هایی برای تسکین درد خونریزی مقعدی
برای مقابله با بواسیر و شقاق مقعدی چندین راه حل وجود دارد، برخی از آن عبارت است از:
– چند بار در روز به مدت 10 تا 15 دقیقه در لگن آب گرم بنشینید. لگن یا وان حمام را تا چند سانتی متر از آب گرم پر کنید و هیچ نوع صابون یا ماده شوینده ای به آن اضافه نکنید. لگن مخصوص این کار را می توان از داروخانه ها خریداری کرد.
شل شدن عضلات مقعد با نشستن در آب گرم به افزایش گردش خون و بهبودی این ناحیه کمک می کند. این کار همچنین باعث کاهش درد می شود.
برای پیدا کردن عضلات کف مقعد مانند تمرینات کگل، به سادگی همان ماهیچه هایی که برای قطع ادرار یا مدفوع به کار می گیرید، را منقبض و سپس رها کنید. این تمرین را چند بار در حین نشستن در لگن آب گرم انجام دهید.
– تمرینات کگل باعث کاهش درد هنگام دفع می شود، بنابراین زمانی که در حمام نیستید نیز این تمرین را انجام دهید تا به تقویت عضلات اطراف واژن و مجاری ادراری و در نهایت بهبودی پس از زایمان کمک کنید.
– برخی زنان از کیسه یخ یا کمپرس سرد آغشته به نارون کوهی برای تسکین خود استفاده می کنند، در حالی که برخی دیگر با کیسه آب گرم آرام می شوند. درمان های گرم و سرد را امتحان کنید، با کیسه یخ شروع کرده و سپس لگن آب گرم را جایگزین کنید.
– از دستمال توالت نرم، سفید و غیرمعطر استفاده کنید که تحریک کمتری نسبت به انواع رنگی یا معطر ایجاد می کند. مرطوب کردن بافت مقعد نیز می تواند به کاهش خونریزی کمک کند. به جای دستمال توالت می توانید از دستمال بچه یا دستمال مرطوب آغشته به نارون کوهی استفاده کنید.
– از پزشک بخواهید که یک بی حسی موضعی ایمن یا شیاف مسکن برای بواسیر تجویز کند. (توجه داشته باشید که در صورت اپیزیوتومی یا پارگی پرینه ای که تا مقعد کشیده شده، نباید بدون اجازه پزشک هیچ چیزی مانند شیاف را وارد مقعد کرد)
محصولات درمانی زیادی در بازار وجود دارد، اما بیشتر آن ها تنها برای یک دوره کوتاه (یک هفته یا کمتر) قابل استفاده هستند. استفاده مداوم می تواند باعث تشدید التهاب شود.
خونریزی مقعدی بعد از زایمان
– برای تسکین موقت می توانید استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید، حتی اگر در دوران شیردهی هستید (از مصرف آسپرین یا محصولات حاوی آسپرین در شیردهی اجتناب کنید). هیچ دارویی را بیش از مقدار تجویز شده مصرف نکنید و در صورت ادامه درد با ماما یا پزشک صحبت کنید.
به خاطر داشته باشید که داروهای شبه افیونی (حاوی مخدر) مانند مسکن پرکوست (ترکیبی از استامینوفن و اکسی کدون) و ویکودین (ترکیبی از استامینوفن و هیدروکودون) که ممکن است پس از زایمان تجویز شود، موجب یبوست می شوند، بنابراین در روزهای اول پس از زایمان از مصرف آن ها خودداری کنید.
آیا خونریزی مقعدی بعد از زایمان همیشه نشانه یک مشکل جدی است؟
خونریزی مقعدی پس از زایمان معمولا جای نگرانی ندارد، اما برای اطمینان خاطر حتما پزشک خود را در جریان بگذارید.
خونریزی ناشی از بواسیر اغلب خود به خود برطرف می شود، به ویژه اگر برای جلوگیری از یبوست تغییراتی در رژیم غذایی خود داده باشید.
با این حال در موارد خونریزی شدید مقعدی، ممکن است برای درمان به متخصص ارجاع داده شوید و به جراحی جزئی نیاز پیدا کنید. برای درمان شقاق مقعدی که بهبود نمی یابد، نیز باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.