درد پرینه پس از زایمان
زایمان طبیعی فشار زیادی به پرینه (پوست و ماهیچه بین واژن و مقعد) وارد می کند. این ناحیه هنگام زایمان کشیده می شود تا سر نوزاد خارج شود.
ناحیه پرینه در زایمان طبیعی بدون پارگی یا اپیزیوتومی، متورم یا حساس می شود، اما ظرف یک هفته یا حتی 1 یا 2 روز بهبود می یابد.
اگر ناحیه پرینه در حین زایمان پاره شود یا پزشک جراحی اپیزیوتومی انجام دهد (تا فضای بیشتری برای خروج سر نوزاد ایجاد شود)، محل برش تا زمان بهبودی دردناک خواهد بود.
مدت زمان بهبود ناحیه پرینه
مدت زمان بهبودی برای هر فرد متفاوت است، اما به طور کلی هرچه برش یا پارگی عمیق تر باشد، بهبودی طولانی تر است. پارگی کوچک یا درجه 1 فقط در پوست ایجاد می شود (نه ماهیچه) و شاید حتی بخیه لازم نشود. این پارگی ها با ناراحتی کمی همراه هستند و به سرعت بهبود می یابند.
اپیزیوتومی یا پارگی درجه 2 بر روی پوست و ماهیچه ها ایجاد می شود، به بخیه نیاز دارد و اغلب طی 2 تا 3 هفته بهبود می یابد (بخیه ها جذبی هستند، به خودی خود جذب می شوند و نیازی به کشیدن ندارند). بعضی از زنان پس از یک هفته درد کمی احساس می کنند، در حالی که برخی دیگر به مدت یک ماه درد دارند.
در پارگی درجه 3 یا 4 که شدیدتر است و تا مقعد کشیده می شود، درد و ناراحتی یک ماه یا حتی بیشتر ادامه می یابد (پارگی پرینه اغلب در زایمان طبیعی برای هر کسی اتفاق می افتد، اما با اپیزیوتومی پارگی بیشتر است). در چند روز اول پس از زایمان ممکن است در دفع ادرار و مدفوع مشکل ایجاد شود. همچنین احتمال بی اختیاری گاز یا مدفوع (بی اختیاری مقعد) تا چند ماه یا حتی چند سال وجود دارد.
درد پرینه پس از زایمان
روش های تسکین درد و بهبود ناحیه پرینه
پزشک و پرستاران پس از زایمان دستورالعمل های دقیقی به مادران توصیه می کنند. برخی نکات مراقبت از ناحیه پرینه عبارت است از:
– بلافاصله بعد از زایمان یک کیسه یخ با پوششی نرم را روی پرینه خود قرار دهید تا ورم و ناراحتی کاهش یابد. در طی 12 ساعت اول پس از زایمان هر چند ساعت یک بار درخواست کیسه یخ جدید بدهید.
– برای تسکین درد ایبوپروفن یا استامینوفن مصرف کنید (در صورت شیردهی از آسپرین اجتناب کنید). اغلب در موارد پارگی شدید، داروهای مسکن (تجویز شده) نیاز است.
– اسپری بی حسی را امتحان کنید. برخی از زنان با کمک این روش تسکین می یابند و بیشتر بیمارستان ها هم آن را تجویز می کنند، اگرچه طبق پژوهش های محدود این دارو اثر زیادی در کاهش درد ندارد.
– هربار که به دستشویی می روید، نوار بهداشتی خود را عوض کنید.
– در هنگام ادرار کردن، برای شستشوی خود از آب گرم استفاده کنید. آب ادرار را رقیق می کند، بنابراین با تماس آن با پوست، احساس سوزش نخواهید کرد. در آخر محل پرینه را یک بار دیگر بشورید.
– برای جلوگیری از ورود میکروب های مقعد به ناحیه واژن، پس از دستشویی خود را از جلو به پشت خشک کنید.
– تا زمانی که در ناحیه پرینه احساس درد دارید، از نشستن طولانی مدت اجتناب کنید.
– 24 ساعت پس از زایمان در لگن آب گرم بشینید. این کار را 3 مرتبه در روز به مدت 20 دقیقه انجام دهید. یک لگن پلاستیکی کم عمق را با آب گرم پر کنید و آن را روی توالت فرنگی قرار دهید، سپس روی آن بنشینید و آلت تناسلی تان را در آب غوطه ور کنید. به این ترتیب می توانید ناحیه پرینه خود را چندین بار در روز شستشو دهید، بدون این که مجبور باشید دوش بگیرید.
– نواربهداشتی یا پد پنبه ای آغشته به نارون کوهی را روی ناحیه دردناک قرار دهید. سعی کنید قبل از استفاده آن را در یخچال قرار دهید (اثر خنک کننده).
– تا جایی که امکان دارد زخم را در معرض هوا قرار دهید. پس از زایمان با وجود لوشیا و ترشحات خونی انجام این کار دشوار است، در این شرایط می توان برای هوا خوردن زخم از پارچه تمیز یا پد یک بار مصرف استفاده کرد.
درد پرینه پس از زایمان
– تمرینات کگل را از روز زایمان شروع کنید. این کار به بازگشت قدرت عضلانی، تقویت گردش خون و تسریع بهبودی کمک می کند. (منقبض کردن عضلات کف لگن، زخم را نگه می دارد. بنابراین هنگام حرکت کمتر احساس کشیدگی در بخیه های تان خواهید داشت)
– استراحت کافی داشته باشید و کارهای غیر ضروری را انجام ندهید. انرژی تان را برای مراقبت از نوزاد و خود نگه دارید تا بدن تان بهبود یابد.
از آن جا که پارگی ناحیه پرینه اسفنکتر مقعد را نیز درگیر می کند (پارگی درجه 3 یا 4)، بسیار مهم است که مایعات زیاد مصرف کنید و رژیم غذایی با فیبر بالا داشته باشید تا از یبوست جلوگیری کنید. بلافاصله پس از زایمان تا چند هفته ملین مصرف کنید. همچنین از شیاف، تنقیه و سایر درمان های مقعدی نیز اجتناب کنید.
زمان تماس با پزشک
در صورتی که درد یا ورم پرینه برطرف نشد، بیشتر شد یا حتی ظرف چند هفته تسکین پیدا نکرد، حتما باید با پزشک تماس گرفت. در این شرایط شاید لازم باشد به متخصص زنان و زایمان یا فیزیوتراپ توانبخشی لگن مراجعه کنید.
همچنین در صورت بروز تب یا علائم دیگر عفونت، مانند ترشحات بدبو از واژن، محل اپیزیوتومی یا پارگی باید با پزشک تماس گرفت.
زمان شروع رابطه جنسی پس از زایمان
در صورت تمایل و نداشتن بخیه چند هفته پس از زایمان (که خونریزی واژن متوقف شد)، می توان رابطه جنسی برقرار کرد.
اپیزیوتومی یا پارگی، 4 تا 6 هفته بعد از زایمان به طور کامل بهبود پیدا می کند. پس از این مدت در صورت اجازه پزشک و تمایل می توان رابطه جنسی برقرار کرد.
در موارد پارگی درجه 3 یا 4، بسیار مهم است که مادر قبل از شروع مجدد رابطه جنسی توسط پزشک معاینه شود.
اولین رابطه جنسی پس از زایمان می تواند با احساس کشیدگی و درد همراه باشد. برای راحت تر شدن رابطه جنسی، سعی کنید تا آن جا که ممکن است آرام باشید، زمان زیادی را به معاشقه بگذرانید و از یک روان کننده واژینال (ژل لوبریکانت) بر پایه آب استفاده کنید.
این موارد احتیاطی به ویژه در دوران شیردهی مفید است، زیرا شیردهی سطح استروژن بدن را کاهش می دهد و منجر به خشکی واژن می شود. بهتر است تا پایان شیردهی، در طول رابطه جنسی از روان کننده استفاده کنید. پزشکان اغلب به مادران شیرده توصیه به استفاده از یک محصول واژینال حاوی استروژن می کنند (فقط با نسخه پزشک در دسترس است).
در صورتی که این اقدامات را امتحان کردید و بازهم رابطه جنسی برای تان دردناک بود، مدتی دیگر منتظر بمانید تا به طور کامل بهبود یابید. اگر درد تا چند ماه پس از زایمان ادامه پیدا کرد، حتما به دنبال درمان پزشکی باشید.
به خاطر داشته باشید که عدم تمایل به برقراری رابطه جنسی برای مدتی پس از زایمان طبیعی است. این مسئله را با همسر خود در میان بگذارید و مطمئن باشید که میل جنسی تان در نهایت باز می گردد.