تغذیه ی کودک با شیر گاو
تغذیه ی کودک با شیر گاو
چرا نمی توان تا قبل از 12 ماهگی شیر گاو به کودک داد؟
نوزادان نمی توانند شیر گاو را همانند شیر مادر یا شیر خشک، به راحتی و به طور کامل هضم کنند. شیر گاو حاوی غلظت بالای پروتئین و مواد معدنی است که می تواند بر کلیه های نابالغ نوزاد فشار وارد کند.
میزان آهن، ویتامین C و سایر مواد مغذی موجود در شیر گاو، برای نوزادان مناسب نیست. پروتئین موجود در شیر گاو نیز می تواند دیواره ی معده را تحریک کرده و منجر به دفع خون از طریق مدفوع شود. به همین علت ممکن است مصرف شیر گاو منجر به کم خونی ناشی از فقر آهن در برخی از کودکان شود. همچنین شیر گاو سالم ترین نوع چربی ها را که برای رشد کودکان مورد نیاز هستند، ندارد.
تغذیه ی کودک با شیر گاو
با این حال، هنگامی که کودک بتواند شیر گاو را هضم کند، می توان از آن در کنار مواد غذایی جامد مانند غلات، سبزیجات، میوه ها و گوشت، در رژیم غذایی کودک استفاده کرد.
چرا باید از یک سالگی به کودک شیر گاو داد؟
شیر منبع غنی از کلسیم است که استخوان ها و دندان ها را می سازد و به تنظیم انعقاد خون و کنترل عضله ها کمک می کند. همچنین شیر یکی از منابع ویتامین دی است که باعث جذب کلسیم شده و برای رشد استخوان ها بسیار مهم است. (بیشتر شیرهای پاستوریزه با ویتامین دی غنی می شوند.)
شیر، پروتئین لازم برای رشد کودک و همچنین کربوهیدرات ها را فراهم می کند و به این ترتیب انرژی مورد نیاز کودک را در تمام طول روز تامین می کند. اگر کودک شما از همان سال های اولیه ی زندگی، کلسیم را به حد کافی دریافت کند، احتمال کمتری برای ابتلا به فشار خون بالا، سکته ی مغزی، سرطان روده ی بزرگ و شکستگی لگن در سنین بالاتر خواهد داشت.
آیا هنگامی که کودک شروع به نوشیدن شیر گاو می کند، باید تغذیه با شیر مادر را متوقف کرد؟
هنگامی که کودک شروع به نوشیدن شیر گاو می کند، نیازی به گرفتن از شیر مادر ندارد. آکادمی پزشکی اطفال آمریکا پیشنهاد می کند تا تغذیه با شیر مادر پس از تولد یک سالگی نیز ادامه پیدا کند.
کودک به چه میزان باید شیر بنوشد؟
مصرف روزانه حدود 250 تا 350 میلی لیتر (1 تا 5/1 لیوان) شیر یا محصولات لبنی دیگری مانند ماست یا پنیر کافی است تا کلسیم و ویتامین دی مورد نیاز کودک یک ساله شما تامین شود. در سن دو سالگی کودک باید روزانه حدود نیم لیتر یا 2 لیوان شیر گاو یا محصولات لبنی دیگری مصرف کند.
نباید بیشتر از یک لیتر (4 لیوان) به کودک شیر داده شود تا کودک بتواند از غذاهای دیگری که برای رشد خود نیاز دارد نیز تغذیه کند. اگر کودک نوپای شما پس از نوشیدن مقدار مجاز شیر باز هم احساس تشنگی داشته باشد، بهتر است به او آب بدهید.
آیا می توان به کودک شیر کم چرب یا بدون چربی داد؟
آکادمی پزشکی اطفال آمریکا توصیه می کند تا به کودکان شیر کامل داده شود، مگر این که در معرض خطر چاقی قرار داشته باشند. کودکان نیاز دارند تا میزان چربی بالای شیر کامل را دریافت کنند تا وزن گیری طبیعی داشته و بدن آن ها بتواند ویتامین آ و دی را جذب کند.
غلظت پروتئین و مواد معدنی در شیر های بدون چربی نیز برای کودکان بسیار زیاد است. پس از دو سالگی اگر رشد کودک خوب باشد، می توانید از شیرهای کم چرب یا بدون چربی نیز برای تغذیه کودک استفاده کنید.
البته در صورتی که والدین کودک مبتلا به اضافه وزن یا چاقی باشند، یا سابقه ی چاقی، کلسترول بالا یا بیماری های قلبی عروقی در خانواده ی کودک وجود داشته باشد، ممکن است پس از یک سالگی، پزشک مصرف شیر کم چرب (2 درصد) را برای کودک تجویز کند.
اگر کودک شیر گاو را دوست نداشته باشد، چه باید کرد؟
برخی از کودکان نوپا به راحتی با نوشیدن شیر گاو کنار می آیند، اما برخی دیگر از نوشیدن شیر گاو امتناع می ورزند، چرا که بافت، مزه و حتی دمای شیر گاو نسبت به شیر مادر متفاوت است.
اگر کودک شما نیز جزء آن دسته از کودکانی است که از نوشیدن شیر گاو امتناع می ورزند، بهتر است ابتدا شیر گاو را با کمی شیر مادر یا شیر خشک مخلوط کنید. (یک برابر شیر گاو را با سه برابر شیر مادر یا شیر خشک مخلوط کنید.) به تدریج نسبت شیر گاو را افزایش دهید و در نهایت شیر مادر یا شیر خشک را از شیر گاو حذف کنید تا کودک شیر گاو خالص را بنوشد.
اگر کودک تمایلی به مصرف شیر یا محصولات لبنی نداشته باشد، تامین مواد مغذی شیر برای کودک می تواند به یک چالش برای شما تبدیل شود. اما می توانید با روش های زیر، شیر را به برنامه ی غذایی کودک اضافه کنید:
• شیر را به غلات اضافه کنید.
• از ماست، پنیر، پودینگ، فرنی یا میلک شیک ها برای میان وعده ی کودک استفاده کنید.
• سوپ را به جای آب با شیر بپزید.
• سس با پایه ی شیر برای اضافه کردن به ماکارونی استفاده کنید.
اگر کودک نتواند نوشیدن شیر را تحمل کند یا خانواده ی کودک گیاه خوار باشند، چه چیزهایی را می تواند جایگزین شیر کرد؟
صرف نظر از علت این که چرا کودک، شیر یا سایر محصولات لبنی را نمی تواند مصرف کند، برای تامین کلسیم و ویتامین دی مورد نیاز، می توانید طبق تجویز پزشک کودک، از شیر سویای غنی شده یا مکمل کلسیم و ویتامین دی استفاده کنید.
آیا نیاز است تا شیرهای بدون هورمون یا ارگانیک برای کودکان تهیه کرد؟
هیچ شواهد قطعی وجود ندارد که این نوع شیرها برای کودکان بهتر است، اما در عین حال هیچ ضرری هم ندارند.
دقت داشته باشید که هرگز نباید شیر خام یا غیر پاستوریزه به کودک بدهید. در شیرهایی که پاستوریزه نباشند، ممکن است انگل یا باکتری های مضری وجود داشته باشد که می توانند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کنند.
آیا امکان دارد کودک نسبت به شیر حساسیت داشته باشد؟
اگر کودک شما از شیر خشکی که بر پایه ی شیر گاو بود تغذیه کرده و هیچ مشکلی نداشته است، می توانید با خیال راحت به او شیر گاو بدهید. حتی نوزادانی که در سال اول زندگی خود فقط از شیر مادر تغذیه می کردند، معمولا می توانند بدون هیچ مشکلی شیر گاو بنوشند، مگر این که مادر در زمان شیر دادن به نوزاد از مصرف مواد لبنی منع شده باشد. چرا که وقتی مادر از شیر گاو تغذیه می کند، پروتئین شیر از طریق شیر مادر به نوزاد نیز منتقل می شود.
اگر پزشک، به هر دلیلی شیر خشکی بر پایه ی شیر سویا برای تغذیه نوزاد تجویز کرده باشد، قبل از این که به نوزاد شیر گاو بدهید، باید با پزشک او مشورت نمایید. در این حالت، احتمالا پزشک توصیه خواهد کرد تا به جای شیر گاو، نوشیدنی سویای غنی شده با ویتامین دی و کلسیم به کودک بدهید.
تغذیه ی کودک با شیر گاو
حساسیت نسبت به شیر گاو نسبتا غیر معمول است و فقط 2 تا 3 درصد از نوزادان نسبت به شیر حساسیت دارند و تقریبا در تمامی موارد این حساسیت با بزرگ تر شدن کودکان از بین می رود. (دقت داشته باشید که بین حساسیت به شیر و عدم تحمل لاکتوز تفاوت وجود دارد.) علایم اصلی حساسیت به شیر عبارتند از:
• زدن دانه یا کهیر، به خصوص در اطراف دهان یا چانه
• ناراحتی های شکمی
• اسهال
• استفراغ
• ورم
• خارش
همچنین گرفتگی شدید بینی، آبریزش بینی، سرفه، خس خس یا مشکلات تنفسی نیز می توانند نشانه هایی از تاثیر حساسیت به شیر بر سیستم تنفسی کودک شما باشند. در صورت وجود هر کدام از این علایم، با پزشک کودک در میان بگذارید.
اگر کودک شما هر کدام از علایم زیر را داشته باشد، باید بلافاصله او را نزد پزشک برده یا به نزدیک ترین مرکز اورژانس منتقل کنید.
• بیش از اندازه رنگ پریده یا ضعیف شده است.
• تمامی بدنش کهیر زده باشد.
• در ناحیه سر و گردن دچار تورم شده باشد.
• اسهال خونی داشته باشد.
این علایم می توانند یک واکنش آلرژیک و تهدید کننده ی زندگی او باشند.
اگر مشخص شود که کودک شما نسبت به شیر گاو حساسیت دارد، باید در مورد دادن خوراکی هایی مانند پنیر محلی، شیر تبخیر شده یا تغلیظ شده، بستنی، ماست، مارگارین حاوی شیر، کره، شکلات شیری و شیر پودری به کودک جوانب احتیاط را رعایت کنید. طبق قوانین حاضر، تمامی موارد حساسیت زا باید بر روی محصولات غذایی درج شود. از آنجایی که شیر نیز جزء موارد حساسیت زا است در صورت وجود شیر در مواد غذایی، بايد بر روی برچسب فرآورده و در قسمت اجزای تشکیل دهنده وجود اين ماده اعلام شود.