نقاط عطف رشد کودک 4 ساله
کودکان 4 ساله دنیای فوق العاده و هیجان انگیزی را تجربه می کنند. آن ها بازیگوش، خلاق و متفکر هستند و رشد سریعی دارند.
در این دوره بازی تخیلی شدت می یابد، مکالمات کامل و جذاب می شود، مهارت های حرکتی بهبود می یابد و بالا رفتن، پریدن و دویدن کودک آغاز می شود.
در ادامه با نقاط عطف رشد و علائم تاخیر رشد کودک 4 ساله آشنا می شوید.
رشد زبانی و شناختی کودک 4 ساله
کودک مهدکودکی به کودکی پرحرف تبدیل می شود، زیرا رشد مهارت های زبانی او در این سن بسیار سریع است. کودک باید بتواند با جملات کامل صحبت کند و قادر به تعامل با اطرافیان باشد.
افزون بر این کودک باید بتواند دستورات چند مرحله ای (با سه یا چند کلمه) را دنبال کند. دستوراتی مانند “اسباب بازی را از روی زمین بردار”، “آن را داخل سبد بنداز” و سپس “دوباره در جای خود بنشین و کتاب بخوان”.
در این دوره رشد مهارت های شناختی کودک نیز سریع است. کودکان 4 ساله باید قادر به شمارش اعداد، شناسایی رنگ ها، اشکال، حروف و همچنین استفاده صحیح از ضمایر باشند.
کودک بسیار کنجکاو است و دوست دارد اطلاعات جدید را هضم کند. قدرت درک او به طرز حیرت انگیزی افزایش می یابد. کودک نه تنها قادر به بازگویی قسمت طولانی از یک داستان است، بلکه در ساخت داستان بسیارعالی عمل می کند. تخیلات او در این دوره به اوج خود می رسد.
کودک در این سن می تواند بیشتر اتفاقات محیط اطراف خود را درک کند. او همچنین در حال توسعه تخیل قوی است (باور افسانه ها و هیولاها).
چک لیست زبانی و شناختی
– کودک شروع به درک زمان می کند
– کودک می تواند اسم و فامیل خود را بگوید
– کودک می تواند شعرهای کوتاه را حفظ کند
– کودک می تواند ادامه داستان را پیش بینی کند
– کودک باید با جملات ساده 5 کلمه ای صحبت کند و حدود 1000 تا 2000 کلمه را درک کند
رشد حرکتی، دست و انگشتان کودک 4 ساله
افزون بر رشد قدی، مهارت های حرکتی درشت و ظریف کودک 4 ساله نیز توسعه می یابد. او به بازی های خارج از خانه، مانند شوت زدن و پرتاب کردن توپ، کارهای هنری و بازی های فکری علاقه پیدا می کند.
از لحاظ رشد فیزیکی، کودک 4 ساله متوسط وزنی حدود 18 کیلوگرم و قد 100 سانتی متر دارد (دو برابر قد هنگام تولد). کودک در این سن روزانه حدود 11 گرم وزن اضافه می کند.
با تغذیه سالم و خواب کافی می توان به رشد و سلامت کودک کمک کرد. کودک 4 ساله به حدود 11 تا 13 ساعت خواب شبانه نیاز دارد.
کودک هر روز قوی تر و سریع تر می شود و می تواند به خوبی بدود، بپرد، با یک پا تعادل برقرار کند و به عقب حرکت کند.
مهارت های حرکتی بچه ها در این سن به گونه ای است که می توانند به تنهایی از قیچی، لوازم تحریر و وسایل غذاخوری استفاده کنند.
کودک 4 ساله همچنین قادر به کارت بازی، بازی فکری با دوستان و ساخت جورچین است. او می تواند یک هنرمند کوچک باشد و تصاویر ساده ای از افراد بکشد.
چک لیست رشد جسمی
– کودک قادر به بالا رفتن و پریدن است
– کودک قادر به کله ملق زدن و ایستادن روی یک پا تا 10 یا چند ثانیه است
– کودک قادر به پوشیدن لباس و مسواک زدن است
– کودک قادر به ریختن مایعات در لیوان و هم زدن غذایش است
– کودک قادر به دستشویی رفتن است (در این سن احتمال شب ادراری وجود دارد)
رشد عاطفی و اجتماعی کودک 4 ساله
کودک 4 ساله شروع به اظهار نظر و بیان عقاید خود می کند و با جهان اطراف ارتباط بیشتری برقرار می کند. اگرچه ممکن است کودک بسیار بالغ تر از چند ماه قبل به نظر برسد، ولی او هنوز هم درگیر تغییرات خلق و خو است.
طبیعی است که کودکان در این سن نتوانند تغییرات خلق و خوی و احساسات خود را کنترل کنند. کودک به طور معمول رشد می کند و برنامه روزانه قابل پیش بینی دارد.
از نظر رشد اجتماعی، کودک 4 ساله در حال یادگیری برقراری رابطه دوستانه است. او شروع به تشکیل رابطه واقعی با همسالان خود می کند، همکاری او بهتر می شود و می تواند احساسات دیگران را درک کند. این مهارت ها باعث آمادگی های پیش از مدرسه می شود.
بچه ها در این سن احتمالا چند دوست خیالی دارند و بسیار خلاق هستند. تخیلات آن ها شامل بازی های نمایشی و دوستان و اجسام خیالی است.
سایر نقاط عطف کودک 4 ساله
در 4 سالگی کودک جنسیت خود را تشخیص می دهد. بنابراین والدین باید آماده دادن پاسخ های جنسی مناسب درک و سن فرزند خود باشند تا در موقع مواجهه با این سوالات غافل گیر نشوند.
– از کلمات و الفاظ درست (به جای کلمات معادل) برای اشاره به اندام تناسلی کودک استفاده کنید.
– از سرزنش یا تنبیه کودک به خاطر دست زدن به اندام تناسلی خود اجتناب کنید.
– مفهوم خصوصی بودن اندام های تناسلی را به کودک یاد بدهید.
کمک به یادگیری و رشد کودک 4 ساله
راه های زیادی وجود دارد که می تواند به شکوفایی کودکان 4 ساله کمک کند. مشارکت در گفتگو و خواندن کتاب برای آن ها مراحل ساده ای هستند. کودک در این سن سوالات بسیاری دارد. پاسخ دادن به پرسش ها و تکمیل آن با مواد آموزشی (کتاب، رسانه های مناسب، فعالیت ها) ایده ای عالی است.
شما می توانید با ایجاد یک ساختار برای فرزندتان، تکنیک های نظم را اجرا کنید. کودک 4 ساله قادر به درک قوانین و آداب و رسوم اجتماعی است. البته به یاد داشته باشید که او هنوز در حال یادگیری است و در طول مسیر به راهنمایی و کمک نیاز دارد.
کودک را برای انجام کارهای روزانه، مانند چیدن و پاک کردن میز شرکت دهید. این کار به کودک کمک می کند تا بتواند احساسات خود را تنظیم کند. برای افزایش رفتار مطلوب و کاهش بدرفتاری، دادن پاداش و تشویق کودک بسیار اثربخش است.
زمان تماس با پزشک
اگرچه کودکان سرعت رشد متفاوتی دارند، اما باید مراقب نشانه های تاخیر رشد در آن ها باشید.
صحبت کردن با کودک ناسازگاری که همکاری نمی کند، با همسالان خود و فرزندان دیگر به سختی ارتباط برقرار می کند و به دستورات عمل نمی کند (یا در فهم آن مشکل دارد) بی فایده است.
طبق توصیه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در زمینه مهارت های حرکتی، اگر کودک نتواند بپرد یا در خط خطی کردن مشکل داشته باشد، باید با متخصص کودکان صحبت کرد. عوامل هشدار دیگر شامل ناتوانی در لباس پوشیدن و دستشویی رفتن یا چندین بار بیدار شدن در طول شب است.
مهارت های اجتماعی که جای نگرانی و نیاز به تماس با متخصص کودکان دارند، شامل عدم علاقه به بازی های تعاملی، نادیده گرفتن سایر کودکان، عدم ارتباط با افراد غریبه، صحبت کردن به شکل نامفهوم، اشکال در استفاده صحیح از ضمایر یا ناتوانی در بازگویی یک داستان است.
در آخر به توصیه CDC ، اگر مهارت های کودک به نحوی رد شود، می تواند نشان از وجود مشکل باشد.
خلاصه مطلب
کودک پس از دوران نوپایی، بسیار آرام و حرف گوش کن می شود. اگرچه کودکان 4 ساله عاقل تر می شوند، ولی هنوز کوچک هستند. آن ها در این سن لجبازتر می شوند و به دلیل رشد مهارت های کلامی برای کوچک ترین چیزها بحث می کنند.
آگاهی از تغییرات و رشد کودک به والدین کمک می کند تا نیازهای تربیتی فرزند خود را بهتر بشناسند و به بهترین نحو با او برخورد کنند.