فولیکول های تخمدان چیست؟
فولیکول های تخمدان کیسه های کوچک پر از مایع هستند که در داخل تخمدان های زن یافت می شوند. فولیکول ها هورمون هایی را ترشح می کنند که بر مراحل چرخه قاعدگی اثر می گذارد. زنان با حدود 300 تا 400 هزار فولیکول به دنیا می آیند. هر فولیکول توانایی آزاد کردن یک تخمک را برای باروری دارد. بررسی اندازه و وضعیت فولیکول ها بخش مهمی در ارزیابی باروری و درمان باروری است.
ارزیابی فولیکول ها شامل سونوگرافی لگنی ( رحم و تخمدان ها) و همچنین آزمایش هورمون آنتی مولرین (AMH) است. سونوگرافی لگن، به نام شمارش فولیکول های آنترال، اندازه و تعداد فولیکول های موجود در تخمدان ها را ارزیابی می کند.
نتایج این سونوگرافی و آزمایش خون به متخصص باروری اجازه می دهد تا قدرت باروری فرد را به طور دقیق بررسی کند.
چه تعداد تخمک در فولیکول وجود دارد؟
در طول چرخه قاعدگی یک فولیکول حاوی یک تخمک به رشد خود ادامه می دهد. فولیکول بزرگ می شود تا زمانی که در تخمک گذاری پاره شود و سپس تخمک آزاد کند. این فرآیند معمولا حدود 14 روز پس از شروع چرخه قاعدگی رخ می دهد.
آیا همه فولیکول ها تخمک آزاد می کنند؟
معمولا بله. در بیشتر موارد، فولیکول ها یک تخمک آزاد می کنند. با این حال، این که تخمک ها برای لقاح بزرگ و با کیفیت باشند، موضوع دیگری است.
چه تعداد از فولیکول ها طبیعی هستند؟
این مسئله به سن، سلامت عمومی و سبک زندگی زن مربوط است. با این حال، فولیکول های بیشتر لزوما لقاح موفق را تضمین نمی کند. کیفیت تخمک ها مهم است، بسیاری از خانم ها با فولیکول های کمتر (ولی تخمک با کیفیت) می توانند با روشIVF بارداری موفقیت آمیزی داشته باشند.
فولیکول های تخمدان چیست
چند فولیکول در سن 30 سالگی باقی می ماند؟
کیفیت و کمیت تخمک زن تحت تاثیر سن او و همچنین سایر مشکلات سلامتی و شیوه زندگی است. تعداد فولیکول های تخمدان با افزایش سن کاهش می یابد، کیفیت تخمک ها نیز به همین ترتیب کاهش می یابد. با این حال، پس از سن 35 سالگی، قدرت باروری یک زن شروع به کاهش چشمگیر می کند و در اواسط چهل سالگی احتمال دستیابی به یک بارداری موفق بسیار کم است.
چگونه فولیکول ها با احتمال باروری ارتباط دارند؟
دو عامل اصلی در مورد باروری زن وجود دارد که باید در نظر گرفت:
– کیفیت تخمک
– شمارش فولیکول
تعداد فولیکول های موجود در تخمدان ها که از طریق سونوگرافی و آزمایش مشخص می شود، به متخصص باروری در مورد بررسی وضعیت باروری کمک می کند. این امر به این دلیل است که فولیکول ها حاوی تخمک نابالغ هستند. این تخمک های نابالغ به اندازه کافی رشد می کنند تا به اندازه مطلوب برسند، سپس آزاد می شوند (تخمک گذاری). هر چه تعداد فولیکول ها بیشتر باشد، احتمال آزاد شدن تخمک نیز بیشتر می شود، تا این که یکی از این تخمک های سالم منجر به بارداری موفق شود.
کیفیت تخمک به سن و همچنین سبک زندگی بستگی دارد. با بالا رفتن سن یک زن، به ویژه پس از 35 سالگی کیفیت تخمک کاهش می یابد و به طور معمول از اواسط دهه 40، بیشتر زنان قادر به بارداری طبیعی نخواهند بود. متاسفانه، روشی برای تشخیص کیفیت تخمک ها وجود ندارد.
در طول روش IVF چه اتفاقی برای فولیکول ها می افتد؟
در طول IVF با انجام تزریقات تخمدان ها برای تولید تخمک های بیشتر تحریک می شوند. نظارت بر فولیکول های تخمدان بخشی از فرآیند درمان باروری است. در طول تحریک تخمدان ها چند سونوگرافی لگنی انجام می شود تا پزشک دوز داروی مصرف شده را بررسی کند. این نظارت شامل ارزیابی تعداد و اندازه فولیکول ها در هر تخمدان است.
هنگامی که فولیکول ها به قطر 18 تا 20 میلی متر برسند، برای جمع آوری تخمک آماده می شوند. برای تحریک فولیکول ها برای آزاد کردن تخمک های بالغ، تزریق هورمونی انجام می شود. پس از تزریق برای تخمک گذاری، حدود 36 ساعت زمان لازم است تا تخمک های بالغ جمع آوری شوند. سپس تخمک های بالغ جمع آوری شده به آزمایشگاه منتقل می شوند تا با اسپرم بارور شوند و جنین ایجاد شود.
آیا فولیکول ها می توانند تحت تاثیر IVF قرار بگیرند؟
اگر تخمدان ها نسبت به تحریک بسیار حساس باشند، تعداد زیادی فولیکول تولید می کنند و بنابراین مقادیر زیادی تخمک (معمولا بیش از 15) یا استرادیول (استروژن) آزاد می شود و سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) رخ می دهد. اگرچه این وضعیت بالقوه خطرناک است، ولی در موارد شدید تنها در 0.5 درصد از بیماران رخ می دهد. در طول مرحله شبیه سازی چرخه درمان، فولیکول ها توسط سونوگرافی از نزدیک کنترل می شوند. در صورتی که در طول درمان IVF خطر OHSS شدید بالا باشد، گزینه هایی برای مقابله با آن وجود دارد از جمله توقف چرخه، تاخیر در جمع آوری تخمک یا فریز کردن تمام جنین ها برای انتقال در چرخه بعدی.
فولیکول های تخمدان چیست
سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) شرایطی است که بر نحوه عملکرد تخمدان ها اثر می گذارد. در این وضعیت معمولا کیست در تخمدان ها قابل مشاهده است یا سطح بالای هورمون های مردانه (آندروژن) در بدن از آزاد شدن تخمک از تخمدان جلوگیری می کند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک بسیار متداول است، به گونه ای که از هر 5 زن 1 نفر به این بیماری مبتلا می شود. علائم این سندرم شامل قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی، مشکل در بارداری، رشد مو، افزایش وزن و آکنه است. اگرچه PCOS درمان قطعی ندارد، ولی علائم آن با کاهش وزن یا از طریق دارو قابل کنترل است. اگر در حال اقدام برای بارداری هستید، روش های زیادی برای کمک به باروری وجود دارد، از جمله درمان دارویی، تلقیح داخل رحمی (IUI) یا IVF . در بیشتر موارد، زنان مبتلا به PCOS می توانند باردار شوند.