عوارض جانبی واکسن نوزاد

اثرات و عوارض جانبی واکسن (واکسیناسیون)

واکسن ها در بعضی مواقع باعث احساس درد، تب و بی تابی در کودک می شوند. در این مطلب در مورد عوارض جانبی واکسیناسیون توضیحاتی ارائه شده است.

گاهی اوقات بعد از تزریق واکسن درد ادامه می یابد و با تب (درجه پایین) ظاهر می شود. تب یک علامت موثر طبیعی و نشان دهنده پاسخ سیستم ایمنی بدن به واکسن است.

اما چقدر احتمال دارد که کودک درگیر عوارض جانبی واکسن، به ویژه موارد جدی شود؟ در ادامه با پاسخ این پرسش و انواع واکنش های کودکان نسبت به واکسن آشنا خواهید شد.

آیا عوارض جانبی واکسن امکان پذیر است؟

واکسن ها بی خطر هستند، اما مانند همه داروها گاهی اوقات دارای عوارض جانبی هستند. بیشتر واکنش هایی که بعد از واکسیناسیون رخ می دهد، خفیف و به صورت موضعی هستند. مانند درد و قرمزی در محل تزریق که بیشتر از یک یا دو روز طول نمی کشد. تب پایین نیز شایع، اما علائم جدی تر بسیار نادر است.

اثبات ارتباط واکسن با عارضه جانبی خاص کار ساده ای نیست. نوزادان و کودکان نوپا معمولا مریض می شوند، بنابراین احتمال دارد کودک شما درست در زمان تزریق واکسن به دلایلی بیمار شود. همچنین یک عارضه همزمان با دریافت واکسن اتفاق بیفتد و به ایمن سازی ارتباط داده شود و والدین را به اشتباه متوجه عوارض پس از واکسیناسیون نماید به همین دلیل برخی از والدین معتقدند که واکسن باعث بیماری کودکشان شده است.

درک این مسئله مهم است که تزریق واکسن در دوره ای از زندگی کودکان که برخی بیماری ها شایع هستند، انجام می شود. بنابراین امکان دارد بسیاری از اتفاقات با تجویز واکسن همزمان شده و به واکسن نسبت داده شود. برای نمونه واکسن MMR در طی 12 تا 15 ماهگی به کودک تزریق می شود، در این زمان برخی تاخیر تکاملی در کودکان مشاهده می شود. این موارد باعث ایجاد سوالاتی در مورد رابطه بین واکسن و اختلالات رشد می شود.

اقدامات لازم در صورت بروز عوارض جانبی واکسن

بعد از واکسن باید پرس سرد روی محل تزریق اعمال شود، ورزش های ملایم مانند حرکات بازو یا ران (به حالت دوچرخه) نیز می تواند به کاهش درد و تورم کمک کند.

داروهای مسکن (غیر آسپرین) مانند استامینوفن (سن 2 ماه به بالا) یا ایبوپروفن (6 ماه به بالا) می تواند به تسکین درد و تب پایین کمک کند، حتما در زمان انجام واکسن این مورد را از پزشک بپرسید.

آیا در واکسن ها جیوه وجود دارد؟

در دهه 1930 در بعضی از واکسن ها برای جلوگیری از آلودگی باکتری ها و قارچ ها مقادیر بسیار کمی از تیمروسال (نگهدارنده هایی مرکب از ترکیبات آلی) یافت می شد. تیمروسال یک ماده شیمیایی مبتنی بر جیوه است که امروزه به عنوان نگهدارنده در برخی از داروها و فرآورده های متداول مانند محلول های لنز تماسی و اسپری های حلق و بینی استفاده می شود.

اگرچه بسیاری از تولیدکنندگان این ماده شیمیایی را از محصولات خود حذف کرده اند.

بر اساس چندین پژوهش مقادیر بسیار پایین تیمروسال که قبلا در برخی واکسن ها استفاده می شد.

ضرری نداشته و این ماده نگهدارنده به سرعت از بدن نوزاد خارج شده است.

اگرچه طبق نظر کارشناسان محدود کردن قرارگیری کودکان در معرض هر نوع یا مقدار جیوه یک ایده هوشمندانه است.

از سال 2001 در ایالت متحده همه واکسن های توصیه شده معمول برای نوزادان بدون تیمروسال هستند، به جز واکسن آنفلوانزا (حتی در آن زمان تنها در ویال های چند دوزی)، که حاوی مقادیر بسیار کمی از این ماده است و به سرعت در بدن فرد دفع می شود.

افزون بر این بیشتر واکسن های توصیه شده در دوران کودکی (MMR، فلج اطفال، واریسلا یا آبله مرغان و مزدوج پنوموکوک) به هیچ وجه حاوی تیمروسال نبودند.

مهم تر از همه این که مطالعات گسترده از این نظریه که ترکیبات موجود در واکسن ها می تواند باعث تاخیر یا اختلال در رشد شود، حمایت نکرده است.

آیا واکسن ها باعث اوتیسم می شوند؟

خیر، واکسن ها باعث اوتیسم نمی شوند. بر اساس پژوهش‌های بسیاری که بر روی کودکان انجام هیچ ارتباطی بین واکسن‌ها و اختلالات رشد از جمله اوتیسم وجود ندارد.

گزارش‌های جمع آوری شده بر اساس داده ها و مدارک جامع توسط انجمن پزشکی نیز هیچ ارتباطی بین تیمروسال یا واکسن MMR و اختلالات رشد نشان نداده است.

یک مطالعه در سال 1998‌، ارتباط احتمالی بین واکسن MMR و اوتیسم را مورد بررسی قرار داد. در سال 2010 همه سازمان ها و مراکز بهداشتی بزرگ از جمله آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، مراکز کنترل بیماری ها (CDC) ، موسسه ملی بهداشت (NIH) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) ثابت کردند که این پژوهش به طور جدی ناقص بوده و هیچ ارتباطی بین واکسن MMR و اوتیسم وجود ندارد.

تاکنون هیچ شواهد علمی معتبری مبنی بر وجود ارتباط بین واکسن‌ها و اوتیسم یا سایر اختلالات رشدی، شناختی و رفتاری یافت نشده است.

چه موقع در مورد عوارض جانبی واکسن باید با پزشک تماس گرفت

اگرچه عوارض جانبی شدید واکسن نادر است، اما اگر فرزندتان در طی دو روز پس از دریافت واکسن، هر یک از واکنش ها یا علائم زیر را داشته باشد، باید فورا با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید:

تب بالا (38 درجه سانتی گراد یا بالاتر برای نوزادان زیر 3 ماه، 38.6 درجه سانتی گراد یا بالاتر برای نوزادان 3 ماه به بالا)
گریه مداوم بیش از سه ساعت (با کولیک اشتباه گرفته نشود) یا گریه شدید همراه با جیغ که بیش از یک ساعت طول بکشد.
تشنج ناشی از تب بسیار بالا
حملات تشنجی شدید، مداوم یا تغییرات اساسی در هوشیاری
بی حالی، بی حسی، خواب آلودگی بیش از حد
واکنش آلرژیک مانند ورم دهان، صورت یا گلو و همچنین مشکلات تنفسی یا بثورات پوستی که نیاز به فوریت پزشکی دارد.
تغییرات رفتاری، هر حال غیرطبیعی کودک محض احتیاط نیاز به تماس با پزشک متخصص اطفال دارد.

اگرچه ممکن است این عوارض جانبی ارتباطی با واکسن نداشته و نشانه یک بیماری نامربوط باشد.

ولی در صورت بروز هر یک از این علائم جدی در کودک (یا موارد دیگری که در این لیست نیست) فورا با پزشک تماس بگیرید.