اسهال و استفراغ کودکان و شیرخواران
خارج شدن ناگهانی و همراه با فشار مواد غذائی از معده را استفراغ می گویند.
بعضی از کودکان قبل از استفراغ دچار حالت تهوع (دل بهم خوردن) می گردند.
تهوع و استفراغ یکی از علائم شایع اختلال دستگاه گوارش می باشد.
علل تهوع و استفراغ
1- پرخوری:
تهوع و استفراغ ممکن است نتیجه پرخوری باشد.
کودک در جشن تولد یا روز تعطیل یا ایام عید به مهمانی می رود و چون مواد غذائی مختلف در اختیار اوست (میوه، شیرینی، بستنی و …) زیادتر از معمول میخورد و به دنبال آن، هنگام شب دچار تهوع و استفراغ می گردد ولی صبح روز بعد خوب است و مشکل ندارد.
2- مسمومیت غذائی:
آلودگی غذاها (مخصوصا غذاهائی که در بیرون از خانه در اغذیه فروشی ها تهیه می شود) به میکروب ها، ویروس ها، قارچ ها و سموم دیگر آلوده هستند و خوردن آنها موجب تهوع و استفراغ می گردد.
3- بیماری های عفونی شدید و انسداد روده :
ابتلای کودک به آپاندیسیت حاد، التهاب پرده های مغز (مننژیت) یا انسداد روده موجب تهوع و استفراغ های پی در پی او می گردد.
اگر استفراغ کودک دارای خصوصیات زیر باشد، هر چه زودتر باید او را نزد پزشک ببرید:
-
- اگر حالت تهوع و استفراغ کودک بعد از استفراغ های غذائی ادامه دارد و بی حال شده است.
- اگر کودک بیش از 6 نوبت استفراغ نماید.
- اگر کودک استفراغ های زرد یا سبز رنگ می کند.
- اگر کودک در نتیجه استفراغ دچار کم آبی بدن گردد.
پزشک بعد از گرفتن شرح حال و معاینه دقیق کودک، در صورتی که علت استفراغ مهم باشد، از آزمایشگاه کمک می گیرد و اقدامات لازم درمانی را انجام می دهد یا این که کودک را تحت نظر قرار می دهد تا مشخص شود علت استفراغ چیست.
پدر و مادر با کودکی که استفراغ می کند چه باید بکنند؟
- در زمانی که کودک حالت استفراغ دارد، یک دست خود را به پیشانی و دست دیگر را به ناحیه شکم او بگذارید تا به راحتی استفراغ کند.
- موقعی که استفراغ کودک تمام شد، به او اطمینان دهید که استفراغ او مهم نیست. سپس اطراف دهان او را پاک کنید و با حوله مرطوب خنک، صورت او را تَر کنید و یکی دو جرعه آب خنک به او بدهید که دهانش را بشوید و مواد استفراغی را که در دهان و اطراف دندان های او وجود دارد خارج نماید.
- سپس او را روی تختش بخوابانید و ظرفی نزدیک او قرار دهید که اگر خواست استفراغ کند، در آن بریزد.
- برای جلوگیری از کم شدن آب بدن در صورتی که کودک میل دارد، مادر می تواند کم کم و به مقدار جزئی مایعات خنک مانند آب سرد، آب میوه های رقیق (از نوعی که کودک دوست دارد)، نوشابه های بدون گاز و … به او بدهد تا هر چه میل دارد بخورد.
- اگر تهوع و استفراغ کودک در نتیجه پرخوری باشد، هیچ داروئی نیاز نیست.
موقعی کودک اسهال دارد که مدفوع او آبکی باشد یا در خلال 24 ساعت، سه دفعه یا بیشتر مدفوع آبکی یا شُل دفع نماید.
نوزادان:
نوزادان از روز ششم تولدشان، بعد از هر نوبت شیرخوردن، مدفوع به رنگ‌های مختلف زرد، نارنجی، سبز یا قهوه‌ای دفع می‌کنند که قوام آن شل می‌باشد و با فشار دفع می‌گردد.
این حالت طبیعی است و اسهال نیست.
شیرخواران:
تعداد دفع مدفوع در شیرخواران متفاوت است.
یک شیرخوار سالم ممکن است هر چند روز یک نوبت مدفوع نرم دفع کند و کودک دیگری در یک روز چندین نوبت دفع مدفوع نرم داشته باشد و هر دو حالت طبیعی است.
کودکان:
اگر مادر در مدفوع کودک غذای هضم نشده مشاهده کند، این وضع نشانه اختلال دستگاه گوارش اوست و اسهال نیست.
اگر رنگ مدفوع کودک سبز است ولی آبکی نیست، اهمیت ندارد زیرا سبز بودن مدفوع نتیجه ازدیاد حرکات روده کودک می باشد.