درمان ناسازگاری Rh با آمپول روگام (RhoGAM)
تزریق آمپول روگام
کلید محافظت از جنین، جلوگیری از تولید پادتن توسط سیستم ایمنی مادر در شرایط عدم سازگاری Rh است. بیشتر پزشک ها برای درمان از یک استراتژی دوگانه استفاده می کنند.
در هفته 28 بارداری آمپولی به نام روگام یا ایمونوگلوبولین (Rh (RhoGAM در بافت عضلانی بازوی زنان بارداری که Rh منفی هستند تزریق می شود تا از تولید پادتن جلوگیری کند. دوز بعدی تزریق این آمپول برای مادر در طی 72 ساعت پس از زایمان، در صورت مثبت بودن Rh جنین او تجویز می شود. (در صورتی که گروه خونی نوزاد منفی باشد نیازی به درمان نیست).
تزریق آمپول روگام همچنین باید بعد از هر آزمایش ژنتیکی که موجب مخلوط شدن خون مادر و جنین شود صورت گیرد، مانند نمونه گیری از پرزهای جفتی (CVS) یا آمنیوسنتز، خونریزی واژینال یا ضربه به ناحیه میانی بدن در دوران بارداری، سقط ناخواسته یا عمدی جنین و حاملگی خارج رحمی. این شرایط می تواند موجب ورود خون جنین به جریان خون مادر شود. تزریق روگام باعث برطرف شدن مشکلات بارداری های آینده مادر می شود.
در صورتی که مادر با گروه خونی منفی در بارداری قبلی خود آمپول روگام دریافت نکرده باشد و آزمایشات نشان دهد که بدن او آنتی بادی های Rh که قادر به حمله به جنین با گروه خونی مثبت است ایجاد کرده، می توان گروه خونی جنین را با استفاده از آمنیوسنتز یا آزمایش خون غیرتهاجمی بررسی کرد.
تزریق آمپول روگام
در این شرایط اگر Rh جنین منفی باشد، مادر و جنین دارای گروه های خونی سازگار هستند، پس جای هیچ نگرانی نیست و درمان خاصی لازم ندارد. اما در صورت مثبت بودن Rh جنین بین جنین و مادر ناسازگاری پیش می آید. سطح آنتی بادی خون مادر از طریق تست های غربالگری مانند سونوگرافی هر هفته یا هر دو هفته یک بار به منظور بررسی وضعیت جنین ارزیابی می شود. در صورت مشاهده علایمی از اختلالات خونی ممکن است نیاز به تزریق خون Rh منفی به جنین باشد. انتقال خون از طریق سوزن کوچک که در بند ناف جنین قرار می گیرد انجام می شود. این تزریق می تواند نجات دهنده جان جنین، بسیار موثر و همراه با نتایج عالی باشد.
خوشبختانه استفاده از آمپول روگام نیاز به انتقال خون در بارداری های ناسازگار با Rh را به کمتر از 1 درصد کاهش داده است.
تزریق آمپول روگام
سایر ناسازگاری های خون
برخی عوامل دیگر نیز می تواند منجر به ایجاد ناسازگاری های خونی بین مادر و جنین شود مانند آنتی ژن کل (Kell). اگرچه این مورد به ندرت پیش می آید و احتمال آن کمتر از ناسازگاری Rh است ولی در صورتی که آنتی ژن Kell در خون پدر وجود داشته باشد و مادر آن را نداشته باشد، احتمال به ارث بردن این آنتی ژن از پدر به جنین و بروز مشکلات مادر جنینی افزایش می یابد و مشابه فاکتور Rh سیستم ایمنی بدن مادر به جنین حمله می کند.
در طی آزمایش غربالگری استاندارد، که از اولین آزمایش های معمول خون در دوران بارداری است، وجود پادتن های کل در خون مادر بررسی می شود. در صورت یافتن این آنتی بادی ها در خون مادر، پدر نیز برای تشخیص مثبت یا منفی بودن آنتی ژن کل آزمایش می شود. درمان این وضعیت مشابه ناسازگاری Rh است.
مترجم: محدثه محمدی