لوزه های حلق و لوزه سوم

لوزه سوم

لوزه های حلق

به طور طبیعی در دو طرف حلق هر کودکی، دو توده نسج لنفاوی که آن را لوزه می نامند وجود دارد.

لوزه ها در شیرخواران کوچک می باشند، در دوران قبل از سنین مدرسه به طور طبیعی بزرگ هستند و با افزایش سن و رسیدن به سن 7 تا 8 سالگی، کوچک می شوند و در سن بلوغ کاملاً از بین می روند.

لوزه ها در حلق کودکان ممکن است به صورت برجستگی های پایه دار و یا فرو رفته وجود داشته باشد.

عمل دفاعی لوزه های حلق

لوزه ها قسمتی از بافت لنفاوی هستند، مانند بافت های لنفاوی دیگر بدن که عمل دفاعی دارند و در دفاع بدن در مقابل عوامل بیماری زا مشارکت می کنند، بنابراین در آوردن لوزه ها به منزله کاهش قسمتی از عوامل دفاعی بدن می باشد.

موقعی که کودک مبتلا به گلو درد یا سرماخوردگی های مکرر می شود و بی اشتهاست و وزن اضافه نمی کند، پدر و مادر از پزشک سوال می کنند: آیا لوزه های او بزرگ است ؟ آیا باید لوزه هایش را جراحی کرد و در آورد؟

چه موقع می توان لوزه های کودک را با عمل جراحی خارج کرد ؟

در موارد زیر می توان لوزه های حلقی کودک را با عمل جراحی خارج کرد:

1- اگر کودک بیش از چهار مرتبه در سال مبتلا به تورم و عفونت لوزه ها شود و در هر نوبت میکروب استرپتو کوک در کشت ترشح لوزه ها جدا گردد، یا اگر به علت عفونت های مکرر لوزه ها، تحصیل و زندگی روزمره کودک مختل شده باشد، در این صورت می توان اقدام به در آوردن لوزه ها نمود.

باید توجه داشت ابتلای مکرر به عفونت های ویروسی لوزه ها و سرماخوردگی مکرر، دلیل بر این نیست که لوزه های کودک باید عمل شود.

2- اگر لوزه ها دچار تورم مزمن گردد (احتقان و قرمزی دائم لوزه ها و بزرگی و تورم غدد لنفاوی زیر و جلوی زاویه فک) و به درمان کافی و کامل طبی جواب ندهد.

لوزه سوم

3- اگر بزرگی لوزه ها آن قدر باشد که در معاینه حلق، دو توده لوزه ها به هم نزدیک شده باشند، به طوری که مشکلی در عمل بلع و تنفس کودک به وجود آورد.

منظور از بزرگی لوزه ها این است که لوزه ها به طور دائم بزرگ باشد، نه این که در نتیجه یک عفونت شدید بزرگ شود و پس از درمان باز به حالت نخستین باز گردد.

4- اگر لوزه ها دچار آبسه شده و کانون تجمع چرک دائمی به وجود آمده باشد، در این صورت باید لوزه ها را خارج ساخت.

برداشتن لوزه ها برای جلوگیری از ابتلا به تب روماتیسمی، ورم کلیه، سینوزیت حاد و مزمن، سرماخوردگی های مکرر و عفونت های ریه، ضرورت ندارد.

اگر پزشک به عللی تصمیم به برداشتن لوزه ها کرد، نباید عمل جراحی در دو تا سه سال اول عمر کودک انجام گیرد، بلکه باید به سال های بعد موکول شود.

خوشبختانه در بیشتر مواقع با به تعویق انداختن عمل درآوردن لوزه ها، مشکل کودک بدون نیاز به عمل جراحی حل خواهد شد.

بعد از عمل لوزه ها و برداشن آنها، والدین نباید انتظار داشته باشند که دفعات ابتلای کودک به عفونت دستگاه تنفسی کمتر شود، یا کودک دچار روماتیسم یا ورم کلیه نشود، ولی اگر کودک مشکلی در عمل بلع و تنفس داشته باشد، بهبود می یابد و غدد لنفاوی ناحیه گردن او نیز کوچک می شود.

اگر لوزه های کودک کانون عفونت باشد، با عمل جراحی و خارج کردن آن، اشتهای کودک بهتر خواهد شد و وزن او هم اضافه می گردد.

لوزه سوم ( آدنوئید )

آدنوئید یا لوزه سوم، بافت لنفاوی اسفنجی شکلی است که در بالای حلق و عقب مجاری بینی (محلی که مجرای بینی به حلق متصل می شود) قرار گرفته است.

لوزه سوم ممکن است خود به خود بزرگ شود یا عفونت پیدا کند و متورم گردد، به طوری که به اندازه 2 تا 3 سانتیمتر برسد و در نتیجه قسمت عقب بینی و قسمت فوقانی حلق را مسدود کند و عبور هوا را از مجاری بینی مشکل سازد. در چنین شرایطی کودک نمی تواند از بینی تنفس کند.

نشانه های بزرگی و تورم آدنوئید:

علائم لوزه سوم در کودکان

دو علامت نشانه بزرگی آدنوئید است: 

1 – تنفس کودک همیشه از راه دهان است و نفس کشیدن از راه بینی با اشکال انجام می گیرد

2 – کودک دچار آبریزش و ترشح دائم از بینی است

به علت بزرگی آدنوئید، مجاری بینی کودک دائماً گرفته است و اگر به پشت بخوابد (مخصوصاً در شب)، قادر نیست از بینی تنفس کند.

اگر آدنوئید یا لوزه سوم زیاد بزرگ باشد، کودک در خلال روز هم از دهان نفس می کشد، از این رو دهان او همیشه باز و در نتیجه دهانش همواره خشک است.

کودک معمولاً در شب خُرخُر می کند (تنفس صدادار) و صدای او خفه و حرف زدن او تو دماغی است و اغلب نفس او نیز بدبو می باشد.

کودک مبتلا به آدنوئید مخصوصاً در شب ها ممکن است دچار سرفه های پی در پی و خسته کننده باشد، زیرا از یک طرف ترشحات بینی به طرف حلق و نای و ریه او سرازیر و باعث تحریک و سرفه می شود و از طرف دیگر چون کودک از دهان تنفس می کند هوائی که وارد ریه او می شود، مرطوب و گرم نمی گردد و در نتیجه سبب تحریک ناحیه حنجره و نای و موجب سرفه می شود.

بزرگی آدنوئید ممکن است سبب انسداد مجرای اُستاش شود و گرفتگی مجرای اُستاش نیز سبب پیدایش ترشح در گوش میانی و عفونت گوش و گوش دردهای مزمن گردد.

بعضی از کودکانی که دارای آدنوئید بزرگ هستند و مدتی است مبتلا می باشند، چون راه تنفس آنها باز نیست، در معرض نارسائی تنفسی قرار می گیرند.

برای تشخیص بزرگی آدنوئید در سال اول و دوم زندگی، پزشک متخصص با انگشت خود آن را لمس می کند.

در کودکان بزرگ تر که همکاری می کنند، پزشک با آینه خود (آینه ای که پزشکان متخصص گوش و حلق و بینی به کار می برند) وضع آدنوئید را بررسی می نمایند.

همچنین متخصصین با برونکوسکوپ های فایبراُپتیک قسمت عقب حلق را می بینند و بزرگی آدنوئید را مشخص می سازند، همچنین در عکس برداری از ناحیه طرفی گردن نیز، باریک بودن مجرای هوائی عقب حلق که به علت بزرگی آدنوئید به وجود آمده است مشخص می گردد.

درمان بزرگی آدنوئید یا لوزه سوم:

اگر علائم گفته شده در بالا وجود دارد، باید نسج آدنوئید با عمل جراحی خارج شود، ولی برداشتن لوزه های حلق همیشه لازم نیست.